Page 15 - Dược lý - Dược

màng, diện tích bề mặt của màng, hệ số khuếch tán của thuốc và tỷ lệ nghịch với bề dày

của màng.

Sự khuếch tán thụ động của một chất trong môi trường đồng nhất tuân theo định luật

Fick:
dQ K.D
= S (C1–C2) (1)
dt e
Trong đó:

dQ: biến thiên về lượng thuốc

dt: biến thiên về thời gian
K: hệ số phân bố lipid/ nước của chất khuếch tán

D: hệ số khuếch tán của chất khuếch tán

S: diện tích bề mặt của màng

e: bề dày của màng

(C1- C2): chênh lệch nồng độ giữa 2 bên màng
Vì màng tế bào được cấu tạo từ những phân tử lipoprotein nên những thuốc có hệ số

phân bố lipid/nước lớn sẽ dễ khuếch tán qua màng.

Thuốc có thể được hấp thu một cách thụ động qua các tế bào bằng cách khuếch tán

trong mỡ hoặc bằng cách khuếch tán trong nước. Khuếch tán trong mỡ là quá trình thuốc

hòa tan trong các thành phần lipid của màng tế bào. Quá trình này được tăng cườngkhi
thuốc hòa tan chất béo vớimột nồng độcao. Khuếch tán qua nước xảy ra bởi đoạn thông qua

lỗ lọc chứa nước trong màng tế bào. Vì khuếch tán dung dịch nước bị hạn chế các loại thuốc

có phân tử lượng thấp, nhiều loại thuốc quá lớn để được hấp thụ bởi quá trình này.

2.1.1.4. Khuếch tán thuận lợi (Vận chuyển nhờ chất mang)
Khuếch tán thuận lợi là quá trình khuếch tán có sự tham gia của chất vận chuyển hay

còn gọi là chất mang (carrier). Quá trình này mô tả một vận chuyển thuốc qua trung gian

chất mang mà không đòi hỏi năng lượng, do đó gây ra sự chuyển động của các chất có xuôi

theo gradient điện hóa. Giống như khuếch tán đơn thuần động lực của khuếch tán thuận lợi

là sự chênh lệch nồng độ thuốc giữa hai bên màng. Thuốc được gắn với một protein đặc
hiệu gọi là chất mang và di chuyển từ nơi có nồng độ cao đến nơi có nồng độ thấp qua các

ống chứa nước của màng. Vì có tính đặc hiệu nên chất mang chỉ gắn với một số thuốc nhất

định và sẽ đạt trạng thái bão hoà khi chất mang không còn các vị trí liên kết tự do.
8