Page 10 - Dược lý - Dược

Hình 1. Hai đặc tính căn bản của Dược lý học là Dược động học – Dược lực học

Error! Reference source not found.. Minh họa lý thuyết căn bản của dược lý học,

đó là có mối liên hệ giữa tác dụng điều trị hoặc tác dụng gây độc của một thuốc với nồng
độ của thuốc đó. Mối liên hệ giữa liều dùng và tác dụng có thể được phân chia thành các
phần: dược động học (liều dùng - nồng độ) và dược lực học (liều dùng – tác dụng).

1.3.1. Dược động học

Dược động học mô tả quá trình biến đổi của thuốcđược thể hiện thông qua mối liên
hệ giữa liều dùng với nồng độ thuốc trong dịch cơ thể (huyết thanh) và các mô theo thời
gian. Đó là các quá trình: hấp thu, phân bố, chuyển hóa và thải trừ của thuốc trong cơ thể.

Nói một cách khác, dược động học mô tả cách cơ thể tác động tới thuốc.
1.3.2. Dược lực học

Dược lực học mô tả tác dụng của thuốc trên các cơ quan đích, vì vậy dược lực học

mô tả cách thuốc tác dụng trên cơ thể. Dược lực học nghiên cứu cơ chế phân tử và sinh hóa
cách thuốc cho tác dụng sinh học dựa trên mối liên hệ giữa đáp ứng và liều dùng. Mối liên

hệ này được xác định bởi nồng độ thuốc tại mô và mức độ đáp ứng của mô đó đối với thuốc.
Dược động học và dược lực học có liên hệ với nhau thông qua nồng độ thuốc. Nghiên
cứu dược động học và dược lực học giúp xây dựng chế độ liều dùng hợp lý trong việc điều

trị bệnh.
1.4. Ứng dụng của môn dược lý học

1.4.1. Dược lý học trong lựa chọn thuốc và điều trị bệnh

Thông qua việc tương tác tới các cấu trúc đích ở những mô khác nhau, thông qua

việc tương tác với nhiều phân tử đích, các thuốc có thể không chỉ có tác dụng điều trị mong
muốn mà còn có cả những tác dụng không mong muốn, có thể dẫn tới những phản ứng bất

lợi và độc tính. Việc sử dụng thuốc hiệu quả và thiết kế chế độ liều dùng hợp lý dựa trên sự

đánh giá mối liên hệ giữa liều dùng và nồng độ thuốc tại các mô và dịch cơ thể với cường

độ tác dụng tại những nồng độ này. Vì vậy đòi hỏi phải có một liều dùng đủ để đạt được

một tác dụng nào đó. Mối liên hệ này được thể hiện bằng các đặc tính dược động học và
dược lực học của thuốc.

Những kiến thức về mối liên hệ giữa liều dùng, nồng độ thuốc, và tác dụng của thuốc

cho phép các nhà lâm sàng cân nhắc những đặc điểm khác biệt về sinh lý và bệnh học của

3