Page 44 - Giáo trình môn học Dược lâm sàng
P. 44
Có rất nhiều thuốc bị chuyển hoá ở gan qua gan. Cytochrom P450 (Cyt – P450) là
các enzym chính xúc tác cho phản ứng oxy hóa - khử và thủy phân, làm cho thuốc bị bất
hoạt, giảm độc tính và dễ được đào thải ra khỏi cơ thể. ở người bệnh suy giảm chức năng
gan, chức năng chuyển hoá thuốc của tế bào gan bị suy giảm, có thể gây ngộ độc thuốc.
Thông thường, thuốc vào máu sẽ gắn kết với protein của huyết tương thành dạng
phức hợp. Sau đó dưới tác động của gan mới giải phóng trở lại thành dạng tự do, rồi chuyển
hóa thành các chất trung gian thải ra khỏi cơ thể qua đường phân hay nước tiểu.
5.1.2. Chức năng tổng hợp protein
Người bệnh viêm gan, suy gan, gan nhiễm mỡ… suy giảm chức năng sản xuất protein
của tế bào gan (albumin và globulin) cả về chất và về lượng, làm tăng tỷ lệ thuốc ở dạng
tự do và giảm tính bền vững tại điểm liên kết. Do đó làm giảm tỉ lệ gắn kết của thuốc với
protein và làm tăng nhiễm độc các thuốc có ái lực liên kết protein cao như phenytoin,
prednisolon...
5.1.3. Chức năng bài xuất mật
Suy giảm chức năng bài xuất mật do ứ mật có thể dẫn đến tích lũy một số loại thuốc
được bài xuất ở dạng không đổi như rifampicin, acid fusidic…gây độc đối với gan và mật.
Người bị bệnh gan do ứ mật nên hấp thụ mỡ kém từ đó làm giảm sinh khả dụng thuốc.
5.1.4. Lưu lượng máu qua gan
Lưu lượng máu qua gan giảm ở người bệnh xơ gan làm giảm tốc độ chuyển hóa thuốc,
đặc biệt với các thuốc bị chuyển hóa mạnh khi qua gan (> 70%).
5.2. Một số nguyên tắc khi dùng thuốc cho người bệnh suy gan
Có 3 nguyên tắc cơ bản khi sử dụng thuốc ở người bệnh suy gan:
- Nên chọn những thuốc ít hoặc không bị chuyển hóa qua gan, đặc biệt là thuốc phải
chuyển hóa ở gan qua pha I.
- Thận trọng khi kê đơn những thuốc có tỷ lệ liên kết protein cao, đặc biệt là trong
trường hợp có phối hợp thuốc vì nguy cơ gặp tương tác bất lợi tăng.
- Nếu phải dùng những thuốc chuyển hóa nhiều khi qua gan thì phải hiệu chỉnh lại
liều.
5.3. Một số lưu ý khi dùng thuốc cho người bệnh suy giảm chức năng gan
Các loại thuốc gây ứ dịch có thể làm cho phù và cổ chướng nặng thêm ở người bị
bệnh gan mạn tính ví dụ thuốc chống viêm không steroid (NSAID), corticosteroid…
