Page 39 - Giáo trình môn học Dược lâm sàng
P. 39
-
2+
2+
Một số ion và các chất ưa nước: Ca . Zn , I .. được vận chuyển tích cực qua rau thai.
2.2. Thời kỳ mang thai và ảnh hưởng của thuốc
2.2.1. Giai đoạn đầu
Gồm 3 tháng đầu của kỳ thai, dành cho sự tượng hình và biệt hoá các bộ phận của
bào thai, bào thai chưa có hình dạng đầy đủ.
Do đó, trong 3 tháng đầu của thai kỳ, nếu dùng thuốc có tác dụng cản trở sự tượng
hình và biệt hoá (thí dụ như một số thuốc an thần, một số thuốc kháng sinh, thuốc nội tiết
tố, thuốc chống ung thư...) có thể gây ra quái thai, dị tật bẩm sinh.
Về dị tật bẩm sinh, có thể xảy ra ở bất cứ bộ phận nào: tim, mạch, đầu mặt, bộ phận
tiết niệu, sinh dục, tiêu hoá, xương cơ, các chi...Vào năm 1962, hàng ngàn phụ nữ châu Âu
sinh ra quái thai cụt chi giống như hải báo do đã uống thuốc an thần thalidomid trong giai
đoạn 3 tháng đầu của thai kỳ.
2.2.2. Giai đoạn 2
Bắt đầu từ tháng thứ 4 đến tháng thứ 6, trong giai đoạn sau này bào thai đã hình thành
và chỉ còn phát triển, tăng trưởng.
Từ tháng thứ 4 trở đi tức là bào thai đã tượng hình, một số loại thuốc có thể gây ảnh
hưởng xấu tới các chức năng của các cơ quan sau này của trẻ do có độc tính đối với các
mô đang phát triển của bào thai. Thí dụ tetracycllin gây ảnh hưởng xấu tới mô xương và
răng, các aminosid như streptomycin gây độc tính với tai và thận.
2.2.3. Giai đoạn 3
Là giai đoạn từ tháng thứ 7 đến khi sinh. Ở giai đoạn này ngoài tác động lên sự tăng
trưởng và chức năng của thai như ở giai đoạn 2, thuốc dùng trong thời gian trước sinh hoặc
trong lúc chuyển dạ đẻ có thể có tác dụng xấu đến chuyển dạ hoặc cho trẻ sau sinh. Do khả
năng thải trừ thuốc của trẻ sơ sinh rất kém, một số thuốc có thể bị tích lũy đáng kể và gây
độc cho trẻ. Vì vậy cần đặc biệt chú ý tới một số thuốc khi dùng cho phụ nữ có thai gần
ngày sinh.
2.3. Một số nguyên tắc khi sử dụng thuốc cho phụ nữ mang thai
Hạn chế tối đa dùng thuốc, đặc biệt trong 3 tháng đầu thai kỳ.
Nếu phải dùng thì nên chọn thuốc theo phân loại độ an toàn của thuốc với thai nhi.
Tránh dùng những thuốc chưa được sử dụng rộng rãi cho phụ nữ mang thai.
Dùng thuốc với liều thấp nhất có hiệu quả với thời gian ngắn nhất có thể.
2.4. Các thuốc cấm dùng cho phụ nữ có thai
2.4.1. Một số thuốc gây quái thai
