Page 25 - Giáo trình môn học Dược lâm sàng

theophylin, gentamicin, amikacin, digoxin... từ đó làm tăng nồng độ thuốc trong máu dẫn

đến ngộ độc.

2.2.3. Thay đổi chuyển hoá của thuốc tại gan
Tương tác loại này gặp phải khi phối hợp các thuốc chuyển hóa qua gan và gây hậu

quả nghiêm trọng với những thuốc có phạm vi điều trị hẹp. Hoạt tính enzym gan là một

thông số chủ yếu để quyết định sự chuyển hoá của thuốc trong cơ thể. Hoạt tính này thay

đổi dưới tác động của thuốc và được chia làm 2 loại:

Thuốc làm tăng hoạt tính enzym gan, nghĩa là làm tăng quá trình sinh chuyển hoá của
thuốc, gọi là thuốc cảm ứng enzym (enzym inducer).

Thuốc làm giảm hoạt tính enzym gan gọi là thuốc ức chế enzym (enzym inhibitor).

Bảng 3. Phân loại một số thuốc gây cảm ứng và ức chế enzym gan

Thuốc cảm ứng enzym Thuốc ức chế enzym

BCTTAituric (đặc biệt là Rượu, ở liều rất cao hay ở liều thấp hơn,
phenobCTTAital) gluthetimid, nhưng dùng dài ngày có tác dụng như chất cảm

thuốc chống co giật ứng enzym, cloramphenicol, các estrogen, các

(diphenylhydantoin), kháng sinh chất estro – progestogen dùng đường uống,

(rifampicin), spironolacton, thuốc diltiazem, disulfiram, cimetidin (ở mức độ thấp

tăng đồng hoá, ethanol, thuốc diệt hơn là ranitidin), valproat, erythromycin,
côn trùng có clo (DDT)… isoniazid, verapamil, các thuốc kháng nấm azol…

Các thuốc cần lưu ý khi phối hợp với các chất trên là các hormon (tuyến giáp,

corticoid, estrogen...), theophylin, thuốc chống động kinh (phenytoin, cCTTAamazepin),

thuốc chống đông máu dạng uống (warfarin), thuốc hạ đường huyết (tolbutamid), thuốc

tim mạch (nifedipin, propranolol). Ví dụ:
Bệnh nhân được điều trị bằng thuốc kháng vitamin K và dùng đều đặn các

bCTTAituric, khi ngừng dùng bCTTAituric phải giảm liều các thuốc kháng vitamin K (loại

bỏ cảm ứng enzym) vài ngày sau đó.

PhenobCTTAital làm giảm hoạt tính trị liệu của phenytoin, digoxin, metoprolol,

propranolol, quinidin…
Rifampicin làm giảm nồng độ của ketoconazol, giảm tác dụng tránh thai của thuốc

tránh thai đường uống chứa estrogen.

Chloramphenicol làm tăng tác dụng chống co giật của phenytoin.

Erythromycin làm tăng tác dụng hạ đường huyết của tolbutamid…

2.2.4. Thay đổi bài xuất thuốc qua thận