Page 28 - Giáo trình môn học Dược lâm sàng
P. 28
3.2.1. Nước
Nước là đồ uống thích hợp cho mọi loại thuốc vì không xảy ra tương kỵ khi hoà tan
thuốc, làm tăng độ tan rã và hoà tan hoạt chất (amoxicilin, theophylin…) giúp hấp thu
thuốc dễ dàng.
Cần uống đủ nước mỗi lần uống thuốc (100 - 200 ml) để tránh đọng viên thuốc tại
thực quản dễ gây kích ứng, loét (quinin, aspirin, viên sắt ...) điều này rất quan trọng đối với
người già vì lượng dịch tiết ít và thực quản khô.
Uống nhiều nước (1,5 - 2 lít/ngày) để làm tăng tác dụng của thuốc (đối với các loại
thuốc tẩy), giúp thuốc được bài xuất nhanh, làm tan các dẫn xuất chuyển hoá của thuốc
(tạo sỏi) do đó giảm được độc tính và giảm tác dụng bất lợi (sulfamid, cyclophosphamid).
Ngoại lệ với một số thuốc thì cần lượng nước ít (30 - 50ml) như niclosamid cần tạo
nồng độ thuốc đậm đặc quanh thân sán, các thuốc dạng gói bột chữa viêm loét dạ dày và
các thuốc dạng viên bao tan trong ruột.
Nên tránh sử dụng các loại nước hoa quả, nước khoáng kiềm, nước ngọt có gas vì nó
có thể làm hỏng thuốc hoặc gây hấp thu thuốc quá nhanh làm cho những thuốc có phạm vi
điều trị hẹp có thể tăng tác dụng không mong muốn hoặc ngộc độc.
3.2.2. Sữa
++
Sữa chứa calci caseinat nên nhiều thuốc tạo phức với ion Ca của sữa sẽ không được
hấp thu. Hầu hết các kháng sinh đều bị sữa làm giảm hấp thu như: erythromycin,
tetracyclin, penicilin...
Những thuốc dễ tan trong lipid sẽ tan trong lipid của sữa làm cho thuốc chậm được
hấp thu.
Protein trong sữa có thể liên kết với một số thuốc làm giảm hấp thu.
Sữa có pH khá cao nên làm giảm sự kích ứng dạ dày của thuốc có bản chất acid.
3.2.3. Cà phê, chè
Cafein trong cà phê, chè làm tăng tác dụng giảm đau của aspirin, paracetamol, làm
tăng tác dụng không mong muốn như nhức đầu, nhanh nhịp tim, tăng huyết áp của thuốc
IMAO. Cafein gây kết tủa aminazin, haloperidol làm giảm hấp thu, song lại làm tăng hoà
tan ergotamin làm dễ hấp thu.
Tanin trong chè gây tủa các alcaloid và sắt.
3.2.4. Rượu
Rượu có rất nhiều ảnh hưởng đến thần kinh trung ương: các benzodiazepin như
diazepam khi uống cùng rượu gây thay đổi tâm tính rất mạnh ở liều thường dùng. Tác dụng