Page 114 - Tâm lý trị liệu
P. 114
bắt trẻ con…”, vì vậy em không bao giờ ở một mình trong phòng, không dám
bước vào các góc tối, không dám ra ngõ một mình…
2. Liệu pháp điều chỉnh nhận thức của Beck
Liệu pháp điều chỉnh nhận thức của Beck cũng dựa trên giả thuyết cho
rằng những rối nhiễu tâm lý được duy trì bởi những nhận thức không phù hợp
và ông cũng chủ động loại bỏ những rối nhiễu này bằng cách điều chỉnh, cấu
trúc lại nhận thức. Tuy nhiên Beck sử dụng các chiến lược loại bỏ những
niềm tin không hợp lý khác với Ellis.
Theo Beck những rối nhiễu tâm lý xảy ra khi người ta nhìn nhận thế giới
này như là nơi rất nguy hiểm, đầy sự đe doạ. Khi điều này xảy ra với ai đó thì
rõ ràng ở người đó có vấn đề (có sai lệch) trong quá trình xử lý thông tin bình
thường. Các quá trình nhận thức, phân tích, hiểu các tình huống hoặc sự kiện
của những người này đã bị cứng nhắc, vị kỷ hoặc lệch hướng. Họ mất đi khả
năng “ngắt bỏ” những ý nghĩ lệch lạc, mất khả năng tập trung, hồi tưởng hoặc
mất khả năng suy luận hợp lý. Vì vậy họ mắc những lỗi có tính hệ thống trong
việc suy luận. Những lỗi này là cơ sở để phát sinh và duy trì một hay nhiều
hình thức rối nhiễu tâm lý cụ thể.
Theo Beck có 6 lỗi chính trong quá trình nhận thức – xử lý thông tin:
– Suy luận tuỳ tiện: rút ra những kết luận khi không có bằng chứng đầy
đủ hoặc khi những bằng chứng còn mâu thuẫn nhau. Ví dụ như tin rằng mình
mất việc là do không có năng lực, mặc dù công ty bị phá sản, người khác
cũng mất việc.
– Khái quát hoá thái quá: rút ra kết luận chung dựa vào một bằng
chứng ngẫu nhiên duy nhất. Ví dụ tin rằng mình sẽ không bao giờ thành công
sau thất bại đầu tiên.
– Chú ý vào chi tiết: tập trung thái quá vào một chi tiết, bỏ qua bối cảnh
chung. Ví dụ, chào một người bạn nhưng người đó không đáp lại và nghĩ
rằng người bạn kia ghét bỏ mình. Thực ra người đó đang mải suy nghĩ, không
nghe thấy tiếng chào.