Page 52 - Dược liệu

+ Saponin triterpenoid pentacyclic

- Saponin triterpenoid tetracyclic

Saponin triterpenoid tetracyclic (saponin triterpenoid 4 vòng ), có 4 nhóm
là :dammaran, lanostan, tirucallan và cucurbitan.

+ Nhóm dammaran: Phần aglycon gồm 4 vòng 6 cạnh, 1 vòng 5 cạnh và một
mạch nhánh 8 carbon.

Đại diện cho nhóm này là các saponin của Nhân sâm, Tam thất. Hai genin chính
của các saponin Nhân sâm là protopanaxadiol và protopanaxatriol

21 22 27 HO O
20 25 OH OH
17
11 16 26
19 18 13
1 14
15
+
10 8 [H ]
30
3
H O H O
28 29
R R
Dammaran Protopanaxadiol R = H Panaxadiol
Protopanaxatriol R = OH Panaxatriol
Sapogenin thöïc Sapogenin giaûû

+ Nhóm lanostan

Cấu trúc của nhóm lanostan gần giống với dammaran, chỉ khác ở chỗ nhóm
methyl góc đính vào vị trí C-13 thay vì C-8. Nhóm được chia thành 2 nhóm phụ:
Nhóm phụ holostan: đại diện là Holotoxin A, B có trong các loài hải sâm -
Holothuria spp.

Nhóm phụ cycloartan: Các saponin abrusosid A, B, C, D có trong Cam thảo dây
Abrus precatorius L.
+ Nhóm cucurbitan

Phần lớn các saponin nhóm cucurbitan gặp trong họ Cucurbitaceae do đó mà có
tên như trên. Hiện nay có trên 70 chất đã được biết cấu trúc. Ví dụ như một số chất
trong Mướp đắng (Momordica charantia L.) Cucurbitacin cũng có thể gặp ở những họ
thực vật khác. Ví dụ như bacobitacin A - D trong Rau đắng biển (Bacopa monieri (L.)
Wettst, Scrophulariaceae).
Nhiều chất thuộc nhóm này có tác dụng kháng khối u và hầu hết có vị đắng.

+ Nhóm tirucallan
Saponin nhóm tirucallan có cấu tạo tương tự như lanostan nhưng khác ở cấu hình
của C-20 và các nhóm thế methyl ở C-18, 21 và 30. Các saponin của rễ cây Bồ hòn
(Sapindus mukorossi Gaertn.) thuộc nhóm này.
- Saponin triterpenoid năm vòng