Page 49 - Dược liệu

Dưới đây là một số glycosid tim có trong hạt thông thiên

- Thevetin A = cannogenin + L-thevetose + D-glucose + D-glucose.
- Thevetin B = digitoxigenin + L-thevetose + D-glucose + D-glucose
(= cerberosid) .
Hạt còn chứa flavonoid là 5-methylether apigenin và một iridoid glycosid là
thevesid.

Chiết xuất
Hạt được loại chất béo bằng ether dầu hoả rồi chiết bằng methanol nóng. Bốc hơi
dung môi, cắn còn lại được hoà tan bằng butanol. Lắc dung dịch butanol với nước,
thevetin (thevetin A và B) là những thành phần phân cực nhiều hơn sẽ tan trong nước.
Bốc hơi nước, thevetin sẽ kết tinh nhưng còn lẫn tạp, cần tinh chế lại, hiệu suất khoảng
1%.

Tác dụng và công dụng

Thevetin có tác dụng cường tim như các glycosid digitalic khác.
Vì dễ tan trong nước nên tác dụng nhanh và cũng bị bài tiết nhanh. Có tác dụng
kích thích cơ trơn của bàng quang và ruột, có tác dụng thông tiểu, liều cao gây đi lỏng.
Độ độc của thevetin kém hơn ouabain và digitalin.
Dùng dung dịch cồn thevetin 1/1000, 1 ml có 1 mg thevetin tương đương XXX
giọt cồn. Ngày uống 1 mg chia làm 3 lần. Có loại dung dịch 1p1000 trong nước tiêm
tĩnh mạch. Quá liều có thể gây nôn, đi tiêu lỏng, yếu và lả dần.

2.5 HÀNH BIỂN

Dược liệu là thân hành của cây Hành biển hoa trắng (Drimia maritima (L.)
Stearn, họ Huệ tây (Asparagaceae)
Vì cây nguồn gốc mọc ở vùng biển
Địa Trung Hải nên đặt tên là Hành biển.

Đặc điểm thực vật và phân bố

Hành biển là loài cây mọc nhiều năm
có thân hành lớn. Khi cây phát triển thân
hành thường nặng khoảng 2 kg, có khi đến
8 kg. Lá thuôn hình mác dài 50 - 80 cm,
nguyên, đỉnh nhọn, gân lá hình cung. Cây
ra hoa vào mùa hạ. Khi ra hoa, trục mang
hoa nhô lên giữa cụm lá và cao đến 1-2m.
Cụm hoa lớn hình chùy mang rất nhiều
hoa mọc sít nhau. Bao hoa gồm 6 bộ phận
màu trắng hơi xanh, 6 nhị. Quả nang có ba
ô. Hình 3.7 Hành biển hoa trắng
Cây mọc ở vùng biển Địa Trung Hải Drimia maritima (L.) Stearn