Page 14 - Dược liệu
P. 14
Chương 2
DƯỢC LIỆU CHỨA CARBOHYDRAT
MỤC TIÊU
1. Trình bày được định nghĩa và phân loại carbohydrat
2. Trình bày được cấu trúc hoá học, sự thủy phân tinh bột, hình dạng, phương
pháp định tính, công dụng của tinh bột
3. Trình bày được cấu trúc hóa học, các dẫn chất và công dụng của Cellulose
4. Trình bày được nguồn gốc, vai trò sinh học, tính chất và công dụng của
Gôm, chất nhày và pectin
5. Trình bày được tên khoa học, đặc điểm thực vật, thành phần hóa học, tác
dụng, công dụng và cách dùng của 12 dược liệu chứa carbohydrat.
NỘI DUNG
1. Định nghĩa và phân loại
Carbohydrat rất phổ biến trong giới sinh vật và là thành phần rất quan trọng của
thực vật. Carbohydrat là nơi “tích trữ” năng lượng từ ánh sáng mặt trời thông qua quá
trình quang hợp; tham gia vào cấu trúc tế bào cũng như biệt hóa tế bào. Carbohydrat
cũng là nguồn carbon để tổng hợp các hợp chất khác và là nguồn thực phẩm quan
trọng nuôi sống loài người và loài vật.
Cấu tạo của carbohydrat gồm có C, H và O trong phân tử. Đầu tiên, khi nghiên cứu
những hợp chất đơn giản của nhóm này người ta thấy tỉ lệ C:H:O thường là 1:2:1 tương
ứng với công thức C n(H 2O) n nên gọi chúng là carbohydrat, ví dụ glucose C 6H 12O 6 có thể
viết C 6(H 2O) 6. Sau này, người ta nhận thấy có ngoại lệ, một số đường không có dạng
công thức chung là C n(H 2O) n (ví dụ các methyl pentose CH 3–(CHOH) 4–CHO), các
đường deoxy… hoặc có một số chất, tuy không phải thuộc carbohydrat nhưng vẫn có
thể viết được theo công thức trên, ví dụ như acid lactic CH 3–CHOH–COOH có thể viết
thành C 3(H 2O) 3. Do đó, để có một tên gọi chính xác, hội nghị quốc tế về danh pháp đã
đề nghị gọi nhóm hợp chất này là glucid. Tuy nhiên, thuật ngữ carbohydrat vẫn còn
thông dụng.
Có thể định nghĩa carbohydrat hay glucid là những nhóm hợp chất hữu cơ bao
gồm các monosaccharid, những dẫn chất và những sản phẩm ngưng tụ của chúng qua
dây nối glycosid.
Các carbohydrat có thể chia thành 3 nhóm chính: monosaccharid, oligosaccharid
và polysaccharid.
Monosaccharid là những chất polyhydroxyaldehyd (aldose) và polyhydroxyceton
(cetose) có thể tồn tại dưới dạng mạch hở và dạng mạch vòng bán acetal. Những sản
phẩm ngưng tụ tức là những oligosaccharid và polysaccharid.
Carbohydrat có thể chia thành 3 nhóm:
- Monosaccharid là những đường đơn không thể cho carbohydrat đơn giản hơn
khi bị thủy phân.
