Page 136 - Dược liệu

thắt tử cung trong khi đẻ, đe dọa sẩy thai, co thắt mạch máu... Papaverin dùng trên
thị trường phần lớn được điều chế bằng phương pháp tổng hợp.

Chú ý: Heroin (= diacetylmorphin) là chế phẩm bán tổng hợp từ morphin, là
chất ma tuý gây nghiện rất mạnh. Người bị nghiện sẽ suy sụp nhanh chóng về thể xác
và tinh thần. Dùng liều khoảng 0,06 g có thể gây chết người sau khi tiêm.

CÁC DƯỢC LIỆU CÓ TÁC DỤNG AN THẦN

2.2 BÌNH VÔI

Dược liệu là phần gốc thân phình ra thành củ đã cạo bỏ vỏ đen ở ngoài , hoặc
thái thành miếng phơi hay sấy khô của cây Bình vôi [Stephania galabra (Roxb.)
Miers], hoặc một số loài Bình vôi khác có chứa L- tetrahydropalmatin, họ Tiết dê
(Menispermaceae).

Cây Bình vôi còn gọi là cây Củ một, Củ mối tròn, Dây mối trơn, Củ gà ấp...
Chi Stephania có khoảng trên 45 loài.

Đặc điểm thực vật và phân bố

- Loài Stephania glabra (Roxb) Miers
Thân leo, phát triển từ củ hình tròn, củ
thường nằm ở khe đá, vỏ củ có các nốt sần,
đôi khi có những rãnh nhỏ ngang dọc. Nhựa
từ thân và lá không mang màu. Lá đơn, mọc
so le, mép lá nguyên, đôi khi hơi chia thùy
phần ngọn lá. Toàn thân và lá không có lông.
Cuống lá dài 6 - 25 cm, gốc hơi phình lên và
cong. Phiến lá hình tim, ngọn lá thuôn nhọn,
mặt dưới xanh lợt. Lá có 9 - 11 gân xếp toả
tròn do cuống lá dính vào 1/3 phiến lá tính từ
gốc lá.

Cụm hoa đực dạng tán kép, cuống cụm hoa
dài 3 - 12 cm. Hoa đực gồm 6 đài rời xếp
thành 3 vòng (3 + 3), kích thước gần như
bằng nhau. Hạt phấn nhỏ màu vàng.
Hình 4.2. Bình vôi
Cụm hoa cái dạng xim tán.Mùa hoa: tháng 2 - Stephania glabra (Roxb.) Miers
4, mùa quả: tháng 5 - 6.
Các loài Bình vôi ở nước ta phân bố khá rộng trên cả 3 miền Bắc, Trung, Nam.
Thường gặp ở các vùng núi đá vôi: Tuyên Quang, Hoà Bình, Cao Bằng, Lạng Sơn,
Thái Nguyên, Phú Thọ, Quảng Ninh, Thanh Hoá, Lâm Đồng, Bà Rịa - Vũng Tàu...

Hiện nay, ta đang thu hái củ Bình vôi chủ yếu từ nguồn mọc hoang. Khi thu về
đem cạo sạch vỏ nâu đen, thái lát mỏng đem phơi hoặc sấy khô hoặc đem chiết lấy l -
tetrahydropalmatin.

Bộ phận dùng và chế biến