Page 139 - Dược liệu

hoa. Quả loại đậu, thắt lại giữa các hạt. Mỗi quả có 4 - 8 hạt. Hạt hình thận màu nâu
hay nâu đỏ.

Cây vông nem mọc hoang và được trồng phổ biến khắp nơi ở nước ta. Cây còn
mọc nhiều ở vùng nhiệt đới châu Á, châu Mỹ và châu Phi. Cây có nhiều ở Ấn Độ,
Myanma, Sri Lanka, miền nam Trung Quốc, Malaysia, Indonesia, Cambodia và Lào.

Cây mọc tự nhiên hay được trồng bằng cách dâm cành, cây phát triển tốt ở ven
biển và ven sông.

Bộ phận dùng và chế biến

Lá (Folium Erythrinae variegatae)
Thu hái vào mùa xuân - hạ, khi trời khô ráo, cắt lấy lá bánh tẻ không bị sâu hại,
dùng tươi hay phơi khô.

Thành phần hoá học

Lá, vỏ thân và hạt đều chứa alcaloid. Hàm lượng alcaloid toàn phần trong lá:
0,10 - 0,16%, vỏ thân: 0,06 - 0,09%, hạt: 2%. Trong lá và vỏ thân có erysotrin,
erysodin, erysovin, erysonin, erythranin, erysopin, erythrinin, erythralin và nuciferin.
Trong hạt có erythralin và hypaphorin.

Ngoài ra trong lá và vỏ thân còn có saponin, flavonoid, tanin. Trong hạt còn có
chất béo, protein và các chất vô cơ.

Kiểm nghiệm dược liệu

Dược liệu được kiểm nghiệm theo DĐVN IV (tr. 931)
Tác dụng và công dụng

Alcaloid toàn phần trong lá Vông nem ít độc, liều LD 50 bằng đường uống là 306,4
mg/kg chuột thí nghiệm. Alcaloid toàn phần chiết từ lá Vông nem có tác dụng:

- Bằng đường uống cả hai liều 75 mg và 125 mg/kg cân nặng thỏ, có tác dụng ức
chế hoạt tính điện của vùng vỏ não và cấu trúc dưới vỏ, thể hiện sóng chậm
chiếm ưu thế trên hình ảnh điện não đồ và biên độ điện não giảm.

- Có tác dụng kéo dài giấc ngủ của hexobarbital đối với chuột thí nghiệm.

- Có tác dụng gây hiện tượng gục đầu thỏ điển hình với liều 15 mg/kg súc vật sau
khi tiêm vào tĩnh mạch vành tai thỏ 3 - 5 phút, kéo dài 10 phút.

- Có tác dụng giãn cơ làm chuột mất khả năng bám dây gần giống d - tubocurarin.

- Làm ếch mất hoàn toàn phản xạ lật sấp. Với nồng độ 0,01% có tác dụng ức chế
co cơ hoành của chuột cống trắng cô lập và ở nồng độ 0,03% thì làm mất khả
năng co cơ ở ruột chuột lang cô lập.

- Dung dịch alcaloid toàn phần 2% có tác dụng ức chế một số vi khuẩn như
Staphylococcus aureus, Bacillus punminus, Bacillus cereus, E. coli.
Nhân dân ta dùng lá Vông nem sắc uống hoặc luộc ăn chữa mất ngủ, dịu thần
kinh hay thần kinh suy nhược kém ăn, kém ngủ. Ngày dùng 8 - 16 g.
Một số cơ sở y tế dùng cao lá Vông kết hợp với một số vị dược liệu khác (cao
lá sen, rotundin hoặc củ bình vôi, lạc tiên, lá dâu, long nhãn...) làm thuốc an thần,