Page 14 - Giao trinh- Chăm sóc chuyển dạ

da ̣ , đầu chưa cu ́ i đươ ̀ ng kinh trươ ́ c eo trên la ̀ chẩm tra ́ n (11,5 cm). Khi đầu cu ́ i thêm
́
đươ ̀ ng kinh na ̀ y được thay thế bằng ha ̣ chẩm tra ́ n (hay dưới chẩm trán 11 cm), rồi ha ̣
́
chẩm tho ́ p trươ ́ c (hay dưới chẩm thóp trước 9,5 cm).
Ngoài ngôi chỏm còn có thể gặp các ngôi khác. Một số ngôi có thể đẻ được đường âm
đạo như ngôi mông, ngôi mặt cằm trước. Tuy nhiên đây là những trường hợp khó khăn
(đẻ khó) cho bà mẹ và trẻ sơ sinh cần có phân tuyến phù hợp và theo dõi phù hợp (xem
thêm học phần đẻ khó). Một số ngôi không đẻ được đường âm đạo như ngôi vai, ngôi
trán hay ngôi mặt kiểu cằm sau do đường kính lọt của ngôi lớn hơn đường kính tiểu
khung. Những trường hợp này hoàn toàn có thể phát sinh trong quá trình chúng ta theo
dõi chuyển dạ. Vì vậy đòi hỏi Hộ sinh phải theo dõi sát các cuộc chuyển dạ, phát hiện
sớm các ngôi bất thường và có những phối hợp kịp thời các đồng nghiệp khác để có chăm
sóc phù hợp.
Tác động của phần phụ cu ̉ a thai đến chuyển dạ:
Tinh tra ̣ ng ối có ảnh hươ ̉ ng rất nhiều đến chuyển dạ. Trươ ̀ ng hợp ối quá nhiều, hoă ̣ c
̀
ối ít quá ít đều ảnh hươ ̉ ng đến cơn co tư ̉ cung, có thể dẫn đến như ̃ ng bất thươ ̀ ng của ngôi
làm chuyển da ̣ trơ ̉ lên kho ́ khăn. Trong chuyển da ̣ nếu ối vỡ không đu ́ ng lu ́ c cũng la ̀ yếu
tố gây đẻ kho ́ như ối vỡ non, ối vỡ sơ ́ m. Khi ối vỡ co ́ thể dẫn đến rối loa ̣ n cơn co tư ̉ cung,
sa dây rau, suy thai….
Dây rau: quá dài hoặc quá ngắn đều ảnh hưởng đến sự quay cuốn của thai và có thể
ảnh hưởng đến sự bình chỉnh các ngôi, gián tiếp làm ảnh hưởng đến chuyển dạ
Ba ́ nh rau: vị trí bám bánh rau có thể là nguyên nhân đẻ khó nếu bánh rau bám thấp
xuống đoạn dưới hoặc bám qua cổ tử cung.
5.2. Tác động của chuyển dạ đến thai nhi
- Tác động đến tiến triển của ngôi thai: có 2 yếu tố
Kích thước, hình dạng của khung chậu người mẹ
Kích thước, hinh da ̣ ng ngôi thai nhi.
̀
- Ảnh hưởng đến tim thai: Trong thời gian chuyển dạ, thai nhi bị chịu sự căng thẳng
đáng kể, mặc dù điều này là cần thiết để kích thích hô hấp và các quá trình khác khi
em bé được sinh ra. Việc đánh giá liên tục nhịp tim thai là cần thiết. Có thể nghe tim
thai bằng ống nghe Pinard hoặc theo dõi liên tục bằng monitoring sản khoa. Nhịp tim
bình thường của thai nhi trong khoảng 120-160 nhịp mỗi phút, với nhịp trung bình là
140 nhịp/phút. Khi nhi ̣ p tim thai qua ́ nhanh trên 180 hoă ̣ c dươ ́ i 120 nhi ̣ p/phu ́ t hoặc
không đều gọi la ̀ thai suy. Nguyên nhân chinh gây suy thai là do thai bi ̣ thiếu oxy
́
trong chuyển dạ. Thường gặp trong các trường hợp cơn co tử cung mau mạnh, sản
phụ nín thở trong khi đau hoặc do tư thế nằm ngửa của sản phụ.
Vì vậy trong chăm sóc, hộ sinh chú ý động viên, hướng dẫn thai phụ hit thơ ̉ đều, nhất
́
là trong cơn co tư ̉ cung. Ha ̣ n chế tối đa tư thế nằm ngư ̉ a. Khuyên sản phụ nên nằm
nghiêng trái, hạn chế tử cung đè vào tĩnh mạch chủ.
5.3. Các yếu tố gây chuyển dạ bất thường hay đẻ khó
Là các yếu tố gây cuộc chuyển dạ tiến triển chậm, thường gồm 4 yếu tố sau (có thể
đơn độc hoặc kết hợp)
- Cơn co tử cung chưa đủ hiệu lực hoặc không phù hợp với sự xóa mở cổ tử cung
- Ngôi, thế, kiểu thế không thuận, thai to…

13