Page 39 - Sự hình thành bệnh tật và sự phục hồi
P. 39
phản hồi. Kết quả tương tác có thể làm tăng tác dụng của nhau (tác dụng hiệp
đồng) hoặc làm giảm tác dụng của nhau (tác dụng đối kháng).
Tương tác dược động học là sự ảnh hưởng đến quá trình hấp thu, phân
bố, chuyển hoá hoặc thải trừ của thuốc khi dùng đồng thời với một thuốc
khác. Vì có sự khác biệt nhiều giữa các cá thể nên khó dự đoán chính xác các
loại tương tác.
- Tương tác trong quá trình hấp thu chủ yếu xảy ra trong hệ thống tiêu
hoá khi dùng các thuốc qua đường uống. Kết quả của tương tác làm thay đổi
hấp thu thuốc (chủ yếu làm giảm hấp thu). Có thể tránh những tương tác trên
bằng cách uống các thuốc cách nhau từ 2 đến 3 giờ. Những thay đổi hấp thu
trong ống tiêu hoá do tương tác thuốc có thể do nhiều yếu tố khác nhau: thay
đổi pH, ảnh hưởng đến nhu động đường tiêu hoá, ảnh hưởng đến hệ vi khuẩn
đường ruột, tạo phức không tan v.v..
- Tương tác trong quá trình phân bố: Sau khi hấp thu, thuốc được phân
bố đến các tổ chức. Trong quá trình đó thuốc có thể tương tác với các thuốc
khác. Một vấn đề được quan tâm nhiều là sự thay thế liên kết với protein
huyết tương khi dùng đồng thời hai hay nhiều thuốc. Trong những trường hợp
này thuốc có ái lực mạnh hơn với protein sẽ đẩy thuốc kia ra khỏi vị trí liên
kết của nó dẫn đến làm tăng nồng độ của thuốc đó trong huyết tương, tăng
nguy cơ ngộ độc (đặc biệt đối với những thuốc có tỷ lệ liên kết cao với
protein).
- Tương tác trong quá trình chuyển hoá thuốc: là quá trình gây cảm ứng
hoặc ức chế enzym chuyển hoá thuốc khi dùng kết hợp thuốc. Hậu quả của
tương tác này tuỳ thuộc vào hoạt tính sinh học của chất chuyển hoá so với
chất "mẹ". Thông thường chất chuyển hoá mất hoạt tính hoặc có hoạt tính
kém hơn chất mẹ nên ức chế enzym sẽ tăng tác dụng của thuốc; ngược lại
cảm ứng enzym làm giảm tác dụng của thuốc. (Xem thêm phần ức chế enzym
và cảm ứng enzym trong chuyển hoá thuốc).
- Tương tác trong quá trình thải trừ thuốc: Phần lớn các thuốc được thải
trừ qua thận theo cơ chế lọc qua cầu thận, tái hấp thu ở ống thận và bài tiết
39
