Page 36 - Giáo trình môn học Cấu tạo cơ thể

- Yếu tố ảnh hưởng đến khuếch tán qua chất mang: tốc độ khuếch tán

phụ thuộc vào số lượng kênh protein đóng vai trò là chất mang có trên màng

tế bào, và phụ thuộc vào nhu cầu của tế bào.

2.2. Vận chuyển chủ động (vận chuyển tích cực)
2.2.1. Đặc điểm

- Cần tiêu thụ năng lượng ATP

- Vận chuyển thông qua phân tử protein xuyên màng đóng vai trò là bơm

(loại protein mang có hoạt tính enzym).

- Vận chuyển ngược gradien, vật chất sẽ đi từ nơi có nồng độ thấp đến
nơi có nồng độ cao.

2.2.2. Các dạng vận chuyển tích cực/chủ động
Tùy theo nguồn gốc năng lượng ATP được sử dụng trong quá trình vận

chuyển là trực tiếp hay gián tiếp, mà chia vận chuyển tích cực/chủ động thành

2 loại: vận chuyển tích cực nguyên phát và vận chuyển tích cực thứ phát.

2.2.2.1. Vận chuyển tích cực nguyên phát

- Năng lượng cung cấp cho vận chuyển trực tiếp từ sự phân giải ATP.
- Các chất được vận chuyển: các ion như Na , K , H , Cl , Ca ,...
+
+
-
+
2+
- Tính chất của bơm protein: vừa đóng vai trò là chất mang để vật chất gắn
vào, vừa có vai trò là enzym thủy phân ATP để lấy năng lượng. Năng lượng từ
ATP được sử dụng trực tiếp để "bơm" một chất qua màng theo chiều ngược với

chiều gradient nồng độ.

- Trên màng tế bào có nhiều bơm protein, một số bơm quan trọng được
+
+
2+
kể đến như: bơm Na -K /ATPase; bơm Ca ; bơm proton.
+
+
* Bơm Na -K -ATPase:
- Loại bơm này có rất nhiều ở màng của tất cả các loại tế bào sống trong
+
+
cơ thể. Khi bơm hoạt động sẽ bơm 3 Na ra ngoài tế bào và bơm 2 K vào
trong tế bào.

+
+
- Cấu tạo của bơm Na - K /ATPase: là một protein mang: mặt ngoài có
+
2 vị trí gắn K ; mặt trong có 3 vị trí gắn Na và 1 vị trí gắn ATPase;
+

32