Page 19 - Giáo trình môn học Cấu tạo cơ thể

PXKĐK có tính chất loài, trung tâm của phản xạ nằm ở phần dưới của hệ

thần kinh. Ví dụ trung tâm của phản xạ gân - xương, phản xạ trương lực cơ nằm

ở tuỷ sống; trung tâm của phản xạ giảm áp, phản xạ hô hấp nằm ở hành não...

PXKĐK phụ thuộc vào tính chất của tác nhân kích thích và bộ phận cảm
thụ, ví dụ ánh sáng chiếu vào mắt gây co đồng tử nhưng tiếng động không gây

co đồng tử, trong khi đó ánh sáng chiếu vào da không gây đáp ứng gì.

Nhờ những phản xạ không điều kiện mà cơ thể đáp ứng nhanh, nhậy, tự

động với các tác nhân kích thích bên trong và ngoài cơ thể nhằm đảm bảo

được các hoạt động bình thường và thống nhất giữa các cơ quan trong cơ thể
cũng như giữa cơ thể với môi trường bên ngoài.

4.1.3. Phản xạ có điều kiện (PXCĐK):
Khác với PXKĐK, PXCĐK là phản xạ được thành lập trong đời sống,

sau quá trình luyện tập và phải dựa trên cơ sở của PXKĐK, hay nói một cách

khác muốn tạo ra PXCĐK cần có tác nhân kích thích không điều kiện. Ví dụ

phản xạ vỗ tay thì đàn cá nổi lên và tập trung ở một chỗ, phản xạ này chỉ xảy

ra đàn cá được nuôi bằng cách cho ăn sau khi vỗ tay.
Cung PXCĐK phức tạp hơn. Muốn thành lập được PXCĐK cần phải có

sự kết hợp của hai kích thích không điều kiện và có điều kiện và tác nhân có

điều kiện bao giờ cũng đi trước và trình tự này phải được lặp lại nhiều lần.

Trung tâm của PXCĐK có sự tham gia của vỏ não. PXCĐK không phụ

thuộc vào tính chất của tác nhân kích thích và bộ phận cảm thụ.

PXCĐK có tính chất cá thể và là phương thức thích ứng linh hoạt của cơ

thể đối với môi trường. PXCĐK này có thể mất đi sau một thời gian nếu không
củng cố và một phản xạ có điều kiện mới lại được hình thành trong một điều

kiện mới. Nhờ có PXCĐK mà cơ thể có thể luôn luôn thích ứng được với sự

thay đổi của môi trường sống.

4.2. Điều hoà bằng đường thể dịch

Nhìn chung hệ thống thể dịch liên quan đến điều hòa chức năng chuyển
hóa của cơ thể, như là điều hòa tốc độ của các phản ứng hoá học trong tế bào,

hoặc sự vận chuyển vật chất qua màng tế bào hoặc một số hoạt động chức

15