Page 61 - Dược lý - Dược

- Bất thường về dược động học: do việc tăng liều dùng, yếu tố gen hoặc tình trạng

đang có bệnh khác làm ảnh hưởng đến việc chuyển hóa và thải trừ thuốc. ADR có thể do

giảm độ thanh thải thuốc ở những bệnh nhân suy giảm chức năng thận hoặc gan hoặc từ

tương tác thuốc.
- Tác dụng hiệp đồng làm tăng độc tính của thuốc: có thể xảy ra với một thuốc và

một bệnh hoặc do sử dụng hai nhiều loại thuốc.

Các ADR do dị ứng không liên quan đến liều và đòi hỏi phải có tiếp xúc trước. Dị

ứng phát triển khi một loại thuốc hoạt động như một kháng nguyên hoặc chất gây dị ứng.

Sau khi một bệnh nhân bị mẫn cảm, việc tiếp xúc tiếp theo với thuốc sẽ cho một trong
những phản ứng dị ứng khác nhau.

Đặc ứng (Idiosyncrasy) là một thuật ngữ không chính xác được sử dụng để phân loại

ADR bất ngờ xảy ra mà không phải là liều dùng hoặc dị ứng. Chúng xảy ra ở một tỷ lệ nhỏ

bệnh nhân được một loại thuốc. Đặc ứng đã được định nghĩa như là một phản ứng với thuốc

được xác định là bất thường và có tính di truyền, nhưng không phải tất cả các phản ứng đặc
ứng có một nguyên nhân dược di truyền học. Thuật ngữ này có thể trở nên lỗi thời vì các

cơ chế rõ rệt của ADR được biết đến.

2.1. ADRs do bất thường về dược động học

2.1.1. ADRs do tăng hấp thu thuốc

Hầu hết các ADRs là liên quan đến liều dùng, những người khác là do dị ứng hoặc
do dị biệt (idiosyncratic). ADRs liên quan đến liều thường dự đoán trước được còn ADRs

không liên quan đến liều thường không thể đoán trước. ADRs liên quan đến liều là mối

quan tâm đặc biệt khi thuốc có chỉ số điều trị hẹp (ví dụ, xuất huyết do thuốc chống đông

máu).

2.1.2. ADRs do liên kết với protein
Những tương tác này thường thoáng qua và nhẹ cho đến khi một trạng thái ổn định

mới đạt được. Cơ chế này xảy ra chủ yếu với các loại thuốc không bị chuyển hóa lần đầu ở

gan. Các protein huyết tương chính thường gắn với thuốc là: albumin; α1-acid glycoprotein;

và lipoprotein.

Một số thuốc tương tác với warfarin là do thay đổi trong việc gắn với protein.

54