Page 59 - Dược lý - Dược

những phản ứng ADR mang tính đặc ứng được gây ra bởi tương tác giữa thuốc với các yếu

tố dị thường của cá thể người bệnh thì không hề liên quan đến cơ chế tác dụng của thuốc.

ADR có thể chỉ là những triệu chứng rất nhẹ như nhức đầu, buồn nôn... cho đến

những triệu chứng rất nặng dẫn đến tử vong như sốc phản vệ, suy tủy xương. Theo các báo
cáo, ADR có thể xảy ra ở khoảng 8 – 30% số người dùng thuốc.Vì vậy người thầy thuốc

trước khi đưa ra một quyết định điều trị nào đều phải cân nhắc giữa hiệu quả của việc dùng

thuốc so với những tác hại do thuốc mang lại.

1.2. Tác dụng phụ của thuốc

Tác dụng phụ là một thuật ngữ không chính xác thường được sử dụng để đề cập đến
tác dụng không mong muốn của thuốc xảy ra trong phạm vi điều trị. Một thuốc khi đưa vào

cơ thể có thể gây tác dụng trên nhiều cơ quan và các tổ chức khác nhau vì có thể cho nhiều

đáp ứng trên cơ thể. Tùy theo mục đích dùng thuốc trên cơ quan đích mà tác dụng của thuốc

trong trường hợp này có thể là tác dụng chính nhưng trong trường hợp khác lại là tác dụng

phụ. Không phải tất cả các tác dụng phụ của thuốc đều gây nguy hiểm cho người dùng. Ví
dụ tác dụng hạ sốt của aspirin được dùng làm tác dụng chính trong trường hợp có triệu

chứng sốt, tuy nhiên aspirin còn có tác dụng phụ là ức chế kết tập tiểu cầu gây chảy máu

kéo dài, nguy hiểm với người bệnh bị sốt xuất huyết. Nhưng với người có bệnh tim mạch

thì aspirin lại được dùng ở liều thấp với mục đích ngăn ngừa cục máu đông đề, phòng huyết

khối gây các tai biến nguy hiểm trên người bệnh như tai biến mạch máu não, nhồi máu cơ
tim, tắc mạch huyết khối…

1.3. Dấu hiệu và triệu chứng của ADRs

Các ADR thường được phân loại là nhẹ, trung bình, nặng, hoặc gây chết người. Triệu

chứng và dấu hiệu có thể biểu hiện ngay sau khi dùng liều 1giờ hoặc chỉ xảy ra sau thời

gian sử dụng kéo dài. Các dấu hiệu và triệu chứng này rõ ràng là có thể do sử dụng thuốc
hoặc là quá nhỏđể xác định là có liên quanđến thuốc. Ở người cao tuổi, ADRs mức độ nhẹ

có thể gây ra sự suy giảm chức năng, thay đổi trạng thái tâm thần, chậm lớn, biếng ăn, rối

loạn và trầm cảm.

ADR do dị ứng thường xảy ra ngay sau khi một loại thuốc được dùng nhưng nhìn

chung không xảy ra sau liều đầu tiên; thông thường, chúng xảy ra khi thuốc được dùng sau

52