Page 58 - Dược lý - Dược

CÁC PHẢN ỨNG BẤT LỢI CỦA THUỐC

MỤC TIÊU
1. Trình bày được khái niệm và phân loại các phản ứng bất lợi của thuốc.

2. Trình bày được cơ chế của các ADR và những yếu tố nguy cơ làm tăng xuất hiện

ADRs.

3. Trình bày được một số ADR do dị ứng thuốc và nguyên tắc xử trí.

1. ĐẠI CƯƠNG VỀ CÁC PHẢN ỨNG BẤT LỢI CỦA THUỐC
1.1. Khái niệm chung

Bất cứ một thuốc nào, cho dù có tác dụng điều trị nhiều hay ít đều tiềm ẩn trong nó

một khả năng gây hại đối với cơ thể. Mặc dù các thuốc khi được đưa vào sử dụng đều được

đảm bảo tính an toàn và hiệu quả khi sử dụng, song trên thực tế dùng thuốc có nhiều thuốc

đã gây hậu quả nguy hiểm thậm chí tử vong cho người bệnh, người sử dụng.
Theo định nghĩa của Tổ chức y tế thế giới - WHO, “phản ứng có hại của thuốc

(Adverse Drug Reaction - ADR) là phản ứng độc hại, không được định trước và xuất hiện

ở liều lượng thường dùng cho người để phòng bệnh, chẩn đoán hoặc chữa bệnh, hoặc làm

thay đổi một chức năng sinh lý. Định nghĩa này không bao gồm các trường hợp thất bại trị

liệu, quá liều, lạm dụng thuốc, không tuân thủ và sai sót trong trị liệu”.
Phản ứng có hại của thuốc có thể dự đoán được (nghĩa là có thể kiểm soát, có thể

tránh được hoặc không) hoặc không thể dự đoán được; nó có thể xảy ra thường xuyên hoặc

không thường xuyên đối với một thuốc hay nhiều thuốc mà hậu quả của nó có thể nghiêm

trọng hoặc không nghiêm trọng. Việc phát hiện nhanh các ADR phụ thuộc vào thời gian xử

trí và công tác tổ chức hệ thống Cảnh giác Dược.
Tác dụng phụ của thuốc là một thuật ngữ không chính xác thường được sử dụng để

đề cập đến tác dụng không mong muốn của thuốc xảy ra trong phạm vi điều trị. Bởi vì tất

cả các thuốc đều có khả năng gây ADRs, phân tích rủi ro và lợi ích (phân tích các khả năng

lợi ích với nguy cơ ADR) là cần thiết bất cứ khi nào một loại thuốc được quy định.

Các phản ứng bất lợi do cơ chế tác dụng của thuốc (tác dụng ngoài tác dụng dược lý
của thuốc) đều dễ tiên lượng bởi các nghiên cứu dược lý tiền lâm sàng và lâm sàng. Song

51