Page 54 - Dược lý - Dược

Tương tác thuốc là sự thay đổi tác dụng của thuốc khi dùng đồng thời hai hay nhiều

thuốc hoặc có một thuốc khác đã được dùng trước đó. Kết quả của tương tác có thể dẫn đến

làm tăng hoặc giảm tác dụng của thuốc, thậm chí gây độc hoặc làm mất hiệu lực điều trị.

Tương tác thuốc có thể xảy ra theo cơ chế dược lực học hoặc cơ chế dược động học. kết
quả làm thay đổi tác dụng của thuốc ở những mức độ khác nhau.

Tương tác dược lực học là những tương tác làm thay đổi tác dụng của thuốc khi hai

thuốc tác dụng trên cùng thụ thể, cùng tổ chức hoặc hệ thống phản hồi. Kết quả tương tác

có thể làm tăng tác dụng của nhau (tác dụng hiệp đồng) hoặc làm giảm tác dụng của nhau

(tác dụng đối lập).
Tương tác dược động học là sự ảnh hưởng đến quá trình hấp thu, phân bố, chuyển

hoá hoặc thải trừ của thuốc khi dùng đồng thời với một thuốc khác. Vì có sự khác biệt nhiều

giữa các cá thể nên khó dự đoán chính xác các loại tương tác.

 Tương tác trong quá trình hấp thu: Tương tác trong quá trình hấp thu chủ yếu xảy

ra trong hệ thống tiêu hoá khi dùng các thuốc qua đường uống. Kết quả của tương tác làm
thay đổi hấp thu thuốc (chủ yếu làm giảm hấp thu). Có thể tránh những tương tác trên bằng

cách uống các thuốc cách nhau từ 2 đến 3 giờ. Những thay đổi hấp thu trong ống tiêu hoá

do tương tác thuốc có thể do nhiều yếu tố khác nhau: thay đổi pH, ảnh hưởng đến nhu động

đường tiêu hoá, ảnh hưởng đến hệ vi khuẩn đường ruột, tạo phức không tan v.v..

 Tương tác trong quá trình phân bố: Sau khi hấp thu, thuốc được phân bố đến các

tổ chức. Trong quá trình đó thuốc có thể tương tác với các thuốc khác. Một vấn đề được

quan tâm nhiều là sự thay thế liên kết với protein huyết tương khi dùng đồng thời hai hay
nhiều thuốc. Trong những trường hợp này thuốc có ái lực mạnh hơn với protein sẽ đẩy

thuốc kia ra khỏi vị trí liên kết của nó dẫn đến làm tăng nồng độ của thuốc đó trong huyết

tương, tăng nguy cơ ngộ độc (đặc biệt đối với những thuốc có tỷ lệ liên kết cao với protein).

 Tương tác trong quá trình chuyển hoá: Thực chất tương tác ở khâu chuyển hoá là

quá trình gây cảm ứng hoặc ức chế enzym chuyển hoá thuốc khi dùng kết hợp thuốc. Hậu

quả của tương tác này tuỳ thuộc vào hoạt tính sinh học của chất chuyển hoá so với chất
"mẹ". Thông thường chất chuyển hoá mất hoạt tính hoặc có hoạt tính kém hơn chất mẹ nên

ức chế enzym sẽ tăng tác dụng của thuốc; ngược lại cảm ứng enzym làm giảm tác dụng của

thuốc. (Xem thêm phần ức chế enzym và cảm ứng enzym trong chuyển hoá thuốc).
47