Page 118 - Giáo trình môn học Dược lâm sàng
P. 118
Nguyên tắc thứ hai là lựa chọn thuốc giảm đau phụ thuộc vào người bệnh (cơ địa,
tuổi...), loại đau, cường độ, mức độ nghiêm trọng của đau, cũng như các chống chỉ định,
tác dụng không mong muốn và tương tác của thuốc.
1.3.3. Lựa chọn thuốc phù hợp với mức độ và tính chất đau
Các thuốc giảm đau được chia thành thuốc giảm đau trung ương và thuốc giảm đau
ngoại vi. Ngoài ra, các thuốc này còn được chia thành các nhóm I, II, III dựa trên đặc tính
và mức độ giảm đau. Khi lựa chọn thuốc cần chú ý đến cường độ và bản chất của đau. Tổ
chức Y tế Thế giới khuyến cáo nên uống thuốc theo bậc thang giảm đau:
+ Bậc 1 (đau nhẹ): dùng thuốc giảm đau không phải opioid như paracetamol, thuốc
chống viêm không phải steroid.
+ Bậc 2 (đau vừa): phối hợp thuốc loại opioid yếu (codein, oxycodon) với
paracetamol, thuốc viêm không steroid hoặc thuốc giảm đau hỗ trợ.
+ Bậc 3 (đau nặng): dùng thuốc giảm đau loại opioid mạnh: morphin, hydromorphon,
methadon... phối hợp với thuốc chống viêm không steroid.
1.3.4. Điều trị đau phù hợp với nguyên nhân gây bệnh
+ Một số cơn đau cần điều trị nguyên nhân gây bệnh: Trong một số trường hợp, đau
chính là triệu chứng báo hiệu bệnh lý cần được điều trị. Chỉ sử dụng các thuốc giảm đau
thông thường không thể cải thiện được hoàn toàn triệu chứng. Ví dụ trong trường hợp bệnh
gút, cần sử dụng colchicin; cơn đau nửa đầu cần được kiểm soát bằng thuốc trị đau nửa
đầu; đau thượng vị do loét dạ dày được điều trị bởi thuốc ức chế bài tiết acid dịch vị; đau
do chấn thương đòi hỏi phải cố định vị trí chấn thương và các can thiệp ngoại khoa.
+ Điều trị đau do thần kinh: Đau thần kinh có tính chất thứ phát do một tổn thương
thần kinh. Thuốc điều trị loại đau này được dựa trên ba loại thuốc giảm đau thường kết
hợp: Thuốc chống co giật (gabapentin, pregabalin); Thuốc chống trầm cảm (clomipramin,
imipramin, amitriptylin); Thuốc dùng ngoài như cao dán 5% lidocain, có hiệu quả đáng kể
liên quan đến tác dụng gây tê vùng.
1.3.5. Lựa chọn mức liều dùng phù hợp
+ Sử dụng liều thấp nhất có hiệu quả, nếu cần thiết, tăng liều từ từ; phải thường xuyên
đánh giá hiệu quả và an toàn của việc điều trị, đặc biệt là trong trường hợp điều trị bệnh
mạn tính.
+ Điều chỉnh khoảng đưa liều theo thời gian tác dụng của thuốc và tiến triển trong
ngày của cơn đau.
+ Tối thiểu việc dùng dạng thuốc giải phóng kéo dài.
