Page 116 - Giáo trình môn học Dược lâm sàng

SỬ DỤNG HỢP LÝ THUỐC GIẢM ĐAU

MỤC TIÊU
1. Trình bày được nguyên tắc lựa chọn thuốc giảm đau và các biện pháp hỗ trợ để giảm
tác dụng không mong muốn do thuốc

2. Trình bày được các tương tác cần tránh khi phối hợp điều trị với thuốc giảm đau

trung ương và ngoại vi

1. NGUYÊN TẮC LỰA CHỌN THUỐC GIẢM ĐAU
1.1. Cơ sở lựa chọn thuốc giảm đau

1.1.1. Phân loại cảm giác đau

1.1.1.1. Theo cơ chế dẫn truyền cảm giác đau
- Đau do cảm thụ thần kinh (nociceptive pain): là đau do thái quá về sự kích thích

nhận cảm đau tổn thương mà bắt đầu từ các thụ cảm thể nhận cảm đau tổn thương rồi dẫn

truyền hướng tâm về thần kinh trung ương; là cơ chế thường gặp nhất trong phần lớn các

chứng đau cấp tính (chấn thương, nhiễm trùng, thoái hóa...). ở giai đoạn mạn tính, người
ta nhận thấy cơ chế này có trong những bệnh lý tổn thương dai dẳng, ví dụ như trong các

bệnh lý khớp mạn, hay trong ung thư.

- Đau do nguyên nhân thần kinh (neuropathic pain): Một số trường hợp đau thần kinh

do bị chèn ép thân, rễ hay đám rối thần kinh (như đau thần kinh tọa do thoát vị đĩa đệm,

hội chứng ống, u bướu...).
1.1.1.2. Theo căn nguyên tâm lý (psychogenic pain).

- Đau do căn nguyên tâm lý có đặc điểm: là những cảm giác bản thể hay nội tạng, ám

ảnh nhiều hơn là đau thực thụ, với sự mô tả phong phú, không rõ ràng hoặc luôn thay đổi
và thường lan tỏa, triệu chứng học không điển hình. Thường gặp trong các trường hợp như:

bệnh hysteri, bệnh rối loạn cảm xúc (trầm cảm), tự kỷ ám thị về bệnh tật, bệnh tâm thần

phân liệt...

1.1.1.3. Theo thời gian và tính chất
- Đau cấp tính (acute pain) là đau mới xuất hiện, có cường độ mạnh mẽ, có thể được

coi là một dấu hiệu báo động hữu ích. Đau cấp tính bao gồm: đau sau phẫu thuật, đau sau

chấn thương, đau sau bỏng, đau sản khoa.

- Đau mạn tính (chronic pain) là chứng đau dai dẳng tái đi tái lại nhiều lần. Nó làm

cho cơ thể bị phá hủy về thể lực và cả về tâm lý và xã hội. Đau mạn tính bao gồm: đau