Page 101 - Giáo trình môn học Dược lâm sàng

SỬ DỤNG HỢP LÝ THUỐC CORTICOSTEROID

MỤC TIÊU

1. Trình bày được đặc điểm chung của corticosteroid
2. Trình bày được chỉ định và lựa chọn corticosteroid trong điều trị bệnh

3. Trình bày được tác dụng không mong muốn và cách khắc phục các phản ứng bất lợi

của corticosteroid.

1. ĐẶC ĐIỂM CHUNG CỦA CORTICOSTEROID
1.1. Chỉ định chung của corticosteroid

Thay thế hormon trong suy tuyến vỏ thượng thận cấp và mạn tính.

Chống viêm: viêm da cấp và mạn tính, viêm kết mạc, giác mạc, hen phế quản, viêm

ruột mạn tính, viêm loét đại trực tràng, viêm khớp dạng thấp, viêm cầu thận cấp, hội chứng

thận hư, …
Chống dị ứng: mày đay, shock phản vệ, hen phế quản, viêm mũi dị ứng, viêm da tiếp

xúc…

Điều trị các bệnh tự miễn và ung thư: lupus ban đỏ rải rác, viêm khớp dạng thấp, u

lympho bào ác tính, ung thư vú, ung thư tuyến tiền liệt ở giai đoạn cuối, viêm gan mạn

tính, thiếu máu tan huyết tự miễn, bệnh sacoid…
1.2. Tác dụng không mong muốn của corticosteroid

Kích thích tiết nhiều acid dịch vị làm loét dạ dày, thủng vết loét cũ.

Tích luỹ muối và nước gây phù.

Tăng đường huyết.

Rối loạn phân bố mỡ ở tổ chức dưới da gây hội chứng Cushing.
Làm hư xương, xốp xương, xương giòn dễ gẫy.

Giảm sức đề kháng của cơ thể.

Suy thượng thận cấp

Các loại thuốc bôi ngoài da, nhỏ mắt, mũi có chứa corticoid gây teo da, xơ cứng bì,

mụn trứng cá, làm chậm quá trình liền sẹo, tăng nhãn áp...
1.3. Hiện tượng ức chế HPA khi sử dụng corticosteroid

Mối liên hệ giữa vùng dưới đồi (hypothalamus) – tuyến yên (pituitary) – tuyến thượng

thận (adrenocortical) tạo nên hệ HPA. Sự tác động tương hỗ tuân theo qui tắc liên hệ ngược