Page 8 - Giáo trình môn học y học cổ truyền

Vị Chua Đắng Ngọt Cay Mặn

Mùa Xuân Hạ Cuối hạ Thu Đông

Trung
Hướng Đông Nam Tây Bắc
tâm

Tạng Can Tâm Tỳ Phế Thận

Tiểu Đại Bàng
Phủ Đởm Vị
trường trường quang

Da, Xương,
Ngũ thể Cân Mạch Cơ
lông tuỷ

Ngũ quan Mắt Lưỡi Miệng Mũi Tai

Ngũ chí Giận Mừng Suy nghĩ Buồn Sợ hãi

Bảng 1: Quy loại học thuyết ngũ hành.

2.4. Ứng dụng của học thuyết ngũ hành

2.4.1. Ứng dụng trong chẩn đoán bệnh

Căn cứ vào bảng quy loại ngũ hành, có thể chẩn đoán bệnh liên quan đến

tạng, phủ nào.

- Dựa vào ngũ sắc: sắc xanh bệnh liên quan đến tạng can, sắc đỏ bệnh liên

quan đến tạng tâm, sắc đen bệnh liên quan đến tạng thận, sắc vàng bệnh liên

quan đến tạng tỳ, sắc trắng bệnh liên quan đến tạng phế.

- Dựa vào ngũ chí: Cáu gắt, giận dữ bệnh ở can, sợ hãi bệnh ở thận, vui

mừng bệnh ở tâm, suy nghĩ bệnh ở tỳ, buồn phiền bệnh ở phế.

- Dựa vào ngũ thể: Bệnh ở cân liên quan đến can, bệnh ở xương liên quan

đến thận, bệnh mạch liên quan đến tâm, bệnh ở da lông liên quan đến phế, bệnh
ở cơ nhục liên quan đến tỳ.

2.4.2. Ứng dụng trong điều trị
- Nguyên tắc chung: Con hư thì bổ mẹ, mẹ thực thì tả con. Bệnh tại tạng nào

thì điều trị tại tạng đó, nếu quan hệ giữa 2 tạng bị rối loạn thì tả tạng thực, bổ
tạng hư.

8