Page 10 - Giáo trình môn học y học cổ truyền

BÀI 2: ĐẠI CƯƠNG HỌC THUYẾT TẠNG TƯỢNG, KHÍ, HUYẾT,

TINH, THẦN, TÂN DỊCH

Thời gian: 01 giờ

Mục tiêu học tập

1. Trình bày được khái niệm và chức năng chủ yếu của các tạng, phủ.

2. Kể được chức năng của khí, huyết, tinh, thần, tân dịch.

ĐẠI CƯƠNG

- Tạng là những nhóm chức năng tàng chứa, giữ gìn các chất tinh hoa của cơ
thể. Ngoài ra, mỗi tạng còn có các chức năng riêng.

- Phủ là những nhóm chức năng thu nạp, tiêu hóa, hấp thụ, vận chuyển và bài
tiết các chất từ đồ ăn, thức uống đem vào và đào thải các chất cặn bã ra ngoài.

- Cơ thể người gồm:
+ Ngũ tạng: Tâm (phụ là tâm bào), can, tỳ, phế, thận.

+ Lục phủ: Đởm, tiểu trường, vị, đại trường, bàng quang và tam tiêu.

- Quan hệ giữa tạng với tạng là quan hệ ngũ hành. Quan hệ giữa tạng với

phủ là quan hệ âm dương, biểu lý.

1. TẠNG

1.1. Tạng tâm

- Là tạng đứng đầu các tạng phủ.

- Tâm có tâm bào bao bọc, bảo vệ bên ngoài. Tâm bào: là tạng bảo vệ tâm, có

các chức năng sinh lý và biểu hiện bệnh lý như của tạng tâm.

- Tâm chủ thần minh: Chủ các hoạt động về tinh thần và sự sáng suốt, là nơi

chứa thần.

- Tâm chủ huyết mạch: Tâm khí thúc đẩy huyết dịch trong lòng mạch đi nuôi

dưỡng cơ thể. Cơ thể được nuôi dưỡng tốt biểu hiện ở vẻ mặt tươi nhuận, hồng

hào. Tâm khai khiếu ở lưỡi (hoạt động của tâm phản ánh ra lưỡi).

1.2. Tạng can

- Can chủ sơ tiết: can có chức năng điều hòa. Can khí bình thường, huyết vận

hành điều hòa, tinh thần thoải mái. Can sơ tiết kém sẽ có tình trạng khí bị uất kết
10