Page 31 - Giáo trình môn học Tâm ly-Giao tiếp-Giáo dục sức khỏe
P. 31
2.2. Tâm lý người bệnh và bệnh tật.
2.2.1. Một số vấn đề chung:
Điều dễ dàng nhận thấy rằng một khi bị bệnh thì bản thân bệnh ảnh hưởng
đến tâm lý của bệnh nhân. Tuy nhiên, sự ảnh hưởng này được diễn ra trên các
cấp độ khác nhau.
2.2.1.1. Cấp độ cơ thể:
Một khi có bộ phận hay cơ thể nào đó bị bệnh thì hoạt động chung của hệ
thống đó cũng bị thay đổi. Đến lượt mình, hệ thần kinh cũng phải có sự điều
chỉnh trong hoạt động của nó do ảnh hưởng của hệ thống bị bệnh. Sự điều chỉnh
hoạt động của hệ thần kinh chính là cơ sở dẫn đến sự thay đổi tâm lý của bệnh
nhân. Ví dụ: trong trạng thái mệt mỏi, hệ thần kinh trở nên nhạy cảm hơn đối
với các kích thích từ bên ngoài. Tiếng người nói bình thường như mọi khi đã
làm cho bệnh nhân cảm thấy to hơn, khó chịu hơn.
2.2.1.2. Cấp độ tâm lý:
Khi bị bệnh, tâm lý của bệnh nhân có các thay đổi nhất định. Trạng thái tâm
lý thường gặp nhất là trạng thái lo âu. Tùy theo mức độ của bệnh và đặc biệt là
các đặc điểm nhân cách của cá nhân, phản ứng lo âu của bệnh nhân biểu hiện rất
khác nhau, từ thờ ơ coi thường bệnh tật cho đến phản ứng thái quá. Có những
trường hợp thậm chí còn rơi vào trạng thái bệnh lý mặc dù có thể bệnh cơ thể
không nặng. Bên cạnh đó, các hiện tượng tâm lý của con người lại có liên quan
mật thiết với nhau. Trong trạng thái lo âu hoặc cảm xúc không ổn định, khả năng
tư duy, trí nhớ và trí tuệ nói chung cũng đều bị ảnh hưởng.
2.2.1.3. Cấp độ xã hội:
Mỗi bệnh nhân không chỉ đơn thuần là một cơ thể bị bệnh. Trên bình diện
xã hội, hộ là chủ thể của các mỗi quan hệ và các hoạt động cá nhân, xã hội. Họ
là thành viên của gia đình (với một số cương vị nhất định như cương vị người
chông và người cha), là thành viên của một nhóm xã hội nào đó (trong cơ sở
lao động hoặc trong các tổ chức chính quyền, đoàn thể…).
Một khi bị bệnh, các cương vị của họ ít nhiều cũng bị chi phối, bị ảnh
hưởng. Thêm vào đó còn có thể là các ảnh hưởng đáng kể về kinh tế: tăng chi
phí cho các hoạt động khám, chữa bệnh, giảm thu nhập do nghỉ việc. Tất cả
những điều đó đều có ảnh hưởng không nhỏ đến tâm lý bệnh nhân.
24
