Page 101 - Giáo trình môn học vi sinh vật học

3.2.3. Thuốc kháng sinh nhóm beta-lactam

Đây là nhóm kháng sinh gồm nhiều dẫn xuất khác nhau nên phổ tác dụng cũng

khác nhau. Trong đó:

+ Có tác dụng trên vi khuẩn Gram dương gồm:
- Penicillin (penicillin G, penicillin V...): Bị penicillinase phân huỷ

- Methicillin, oxacillin, cloxacillin... : Không bị phân huỷ bởi penicillinase

+ Có hoạt phổ rộng gồm:

- Ampicillin, amoxicillin, cloxacillin... : Bị penicillinase phân huỷ

- Cephalosporin gồm các thế hệ I, II, III và IV (ví dụ cephalexin, cefuroxim,
ceftazidim ...); các cephalosporin không bị phân huỷ bởi penicillinase.

3.3. Cơ chế tác động của thuốc kháng sinh

3.3.1. ức chế sinh tổng hợp vách

Kháng sinh ức chế quá trính sinh tổng hợp bộ khung peptidoglycan (murein) làm

cho ci khuẩn sinh ra sẽ không có vách và do đó dễ bị tiêu diệt, ví dụ kháng sinh nhóm
beta-lactam, vancomycin.

3.3.2. Gây rối loạn chức năng màng nguyên tương

Chức năng quan trọng nhất của màng nguyên tương đối với tế bào là thẩm thấu

chọn lọc; khi kháng sinh tác động vào màng nguyên tương sẽ làm cho các thành phần

trong nguyên tương của vi khuẩn bị thoát ra ngoài và nước từ bên ngoài ào ạt vào trong
dẫn đến chết, ví dụ polymycin, colistin.

3.3.3. ức chế sinh tổng hợp protein

Nơi tác động là riboxom 70S trên polyxom của vi khuẩn. Kháng sinh gắn vào tiểu

phần 30S (như streptomycin) sẽ ngăn cản hoạt động của ARN thông tin hoặc ức chế chức

năng của ARN vận chuyển (như tetrracyclin). Kháng sinh gắn vào tiểu phần 50S như
erythromycin, chloramphenicol, làm cản trở sự liên kết, hình thành các chuỗi acid amin

tạo phân tử protein cần thiết cho tế bào sống.

3.3.4. ức chế sinh tổng hợp acid nucleic

Kháng sinh có thể ngăn cản sự sao chép của ADN mẹ tạo ADN con như nhóm

quinolone hoặc gắn ARN-polimerase ngăn cản sinh tổng hợp ARN như rifampicin hoặc

101