Page 93 - Giáo trình môn học Y học hạt nhân xạ trị

Hình 6.29. Sơ đồ đơn giản của cơ cấu servo lái chùm tia.
Tín hiệu lối vào bộ bù trừ cũng sẽ được khống chế sao cho nếu tín hiệu sai
số vượt quá giới hạn được chấp nhận khoảng 10% giá trị thiếu đồng nhất thì hệ
thống khoá liên động sẽ làm việc để kết thúc việc chiếu xạ. Đây là tiêu chuẩn của

IEC đặt ra, điều khoản 601.2.1).
b. Điều chỉnh năng lượng
o
Như đã nêu ở các phần trên, trong máy gia tốc với hệ uốn chùm tia 90 , một
thay đổi nhỏ về năng lượng cũng sẽ ảnh hưởng đến sự đối xứng phần bên ngoài
của chùm tia-X và vì vậy các buồng ion hóa thành phần 1 và 1' có thể được sử
dụng để kiểm soát và điều chỉnh năng lượng chùm tia. Về nguyên tắc, hệ servo
giống với hệ servo lái chùm tia. Cách thông thường nhất mà năng lượng chùm tia
được điều khiển là để tận dụng các đặc trưng tải của ống dẫn sóng. Ở chế độ dòng
lớn được yêu cầu để tạo ra chùm tia-X thì năng lượng chùm electron có thể được
điều khiển một cách tinh lọc bằng cách thay đổi cường độ chùm electron. Nếu
năng lượng quá thấp, nó sẽ được làm tăng lên bằng cách giảm cường độ dòng, và
nếu năng lượng quá cao, nó sẽ được làm giảm bằng cách tăng cường độ dòng cao
lên. Tín hiệu khác nhau từ các electron thành phần 1 & 1' do đó sẽ được sử dụng
điều chỉnh cường độ chùm tia electron này thông qua hệ thống đốt lòng của súng
điện tử (hay trong trường hợp của súng 3 cực thì thông qua điện áp lưới điều
khiển), theo hướng sẽ làm cân bằng tín hiệu từ các detector 1 và 1' đúng theo yêu
cầu.
Mặc dầu tín hiệu từ các detector số 1 và 3 là nhạy cảm nhất đối với những
thay đổi về năng lượng và thay đổi về lái tia tương ứng, song cũng cần nói thêm
rằng nếu như năng lượng được giữ ổn định và vị trí chùm tia thay đổi về độ đối
xứng thì hiện tượng sẽ được đo kiểm soát bằng cả 2 cặp buồng ion hóa thành
phần. Tương tự như vậy, chùm tia mà vị trí của nó được giữ ổn định song lại có
thay đổi nào đó về năng lượng thì cũng sẽ được kiểm soát và điều chỉnh bằng 2
cặp buồng ion để duy trì sự đối xứng của chùm tia.
4.2.3. Kiểm soát, điều chỉnh sự đồng nhất và suất liều của chùm electron
Đối với yêu cầu này, cường độ chùm electron là một yếu tố đòi hỏi độ ổn
định của nó thấp hơn hàng trăm lần so với chế độ chùm tia-X, và vì thế mà những
thay đổi về cường độ chùm tia electron không có ý nghĩa làm thay đổi năng
lượng chùm electron. Việc điều chỉnh cường độ chùm tia electron do đó sẽ không
làm ổn định vị trí hay hướng của chùm electron tại cửa sổ lối ra của nó. Tuy
nhiên, vẫn cần phải điều chỉnh cường độ của nó để ổn định suất liều, mà trên thực
tế nó phụ thuộc chủ yếu vào dòng sợi đốt của súng điện tử (do đó phụ thuộc vào

93