Page 96 - Giáo trình môn học Y học hạt nhân xạ trị

Bộ biến đổi tích phân tạo nên bộ biến đổi tương tự của mạch được sử dụng
để biến đổi dòng điện qua buồng ion hoá thành các xung Monitor Unit (MU).
Dòng điện của buồng ion được tích luỹ trên một tụ điện và điện áp lối ra Vo,
được so sánh với điện áp tham khảo (Vref). Khi Vo = Vref thì tính cân bằng đơn
được tạo ra và xung lối ra sẽ mở cho một Transistor trường nó đóng vai trò như
một bộ chuyển mạch. Sự phóng điện qua tụ sẽ cho phép quá trình được lặp lại từ
đầu. Mỗi một xung, hay một "Monitor Unit" tương ứng với một hằng số phóng
điện và do đó một liều lượng hấp thụ cân bằng sẽ đạt được tại điểm tham khảo.
Số lượng (độ lớn) của liều hấp thụ phát ra từ một Monitor unit được "chuẩn"
bằng cách điều chỉnh điện áp tham khảo Vref. Thông thường Vref. được xác lập
theo một Monitor Unit sẽ tương ứng với một cGy tại điểm tham khảo trong
phantom đối với một trường chiếu cho trước.
Khi phát ra hàng loạt các xung liều lượng thì việc đo đạc và điều chỉnh hấp
thụ sẽ trở nên một vấn đề của điện tử kỹ thuật số, như được chỉ ra trên phần thứ 2
của hình 6.31. Các xung được đếm bằng cách sử dụng bộ đếm thập phân mà bộ
đếm được so sánh liên tục với bộ ghi xác lập trước số lượng các xung được yêu
cầu phát ra (bộ Pre- set) này có thể là bộ đếm thứ cấp hay đơn giản hơn là bộ đếm
nhị phân - (Binary Coded Decimal Switches).
Mạch điện sơ đồ khối vừa nêu trên (chỉ là minh họa chứ không hẳn là mạch
thiết kế dùng cho thực tế) gồm một kênh đơn đo liều gồm một số thành phần để:
Tạo ra các xung điện tử, mỗi xung tương ứng với một đơn vị liều lượng
(một Monitor Unit - MU)
(2) Thiết lập lại số Monitor Unit đã chỉ định.
(3) Đếm và thể hiện số lượng các xung phát ra trong quá trình chiếu xạ
(4) So sánh số Unit đã phát ra (MUd) với số Monitor Unit đã chỉ định
(MUp) và kết thúc việc chiếu xạ khi 2 giá trị bằng nhau (MUp=MUp) và cả trong
trường hợp MUd > MUp.
b. Kiểm soát liều lượng bằng 2 kênh
Vì máy gia tốc thường có suất liều rất cao, cho nên một sự tăng nhỏ về thời
gian phát tia do bộ khống chế liều lượng chỉ thị sai sẽ gây ra hậu quả nghiêm
trọng về quá giới hạn liều lượng trên bệnh nhân. Điều này cần đặc biệt lưu ý
trong trường hợp điều trị bằng chùm electron. Ở đây chỉ cần một thay đổi nào đó
trong súng điện tử có thể sẽ làm tăng suất liều lên hàng trăm lần. Để giải quyết
vấn đề này, người ta phải thiết kế một cơ chế an toàn cao về hệ thống kiểm soát
liều lượng theo các yêu cầu chặt chẽ của Ủy ban kiểm tra điện tử Quốc tế (IEC) -
điều khoản 601-2-1 IEC (1981) và những sửa đổi, bổ sung về một số quy chế an
toàn phát hành năm 1992 và 1997.
Hình 6.32 là một sơ đồ khối của hệ thống do liều 2 kênh, thỏa mãn được các
yêu cầu theo tiêu chuẩn IEC được thể hiện như sau:

96