Page 92 - Giáo trình môn học Y học hạt nhân xạ trị

Hình 6.28. Sơ đồ minh hoạ mối quan hệ của hệ thống kiểm soát
liều lượng và hệ thống lái tia.
a. Điều chỉnh (lái) chùm tia
Hệ thống điều chỉnh vị trí điểm tiêu cự là các cặp cuộn dây vuông góc lái
chùm tia tại mỗi đầu của hệ thống dẫn sóng tăng tốc, các cuộn dây hội tụ, từ
trường uốn chùm tia và súng điện tử. Cường độ dòng trong các cuộn lái tia tại
phía đầu súng điện tử của ống dẫn sóng, trong các cuộn dây hội tụ và tại các cuộn
dây nam châm uốn chùm tia được hoạt động tại các giá trị xác lập từ bộ cung cấp
điện áp công suất ổn định. Các trị số chính xác của những dòng điện này được
xác định trước tùy theo mức năng lượng của chùm electron mà máy gia tốc cần
hoạt động. Các dòng điện trong các cuộn lái tia R, R' & T, T' tại phía đầu bia tia-
X của ống dẫn sóng là khác nhau và được điều chỉnh bằng các tín hiệu từ hệ
thống kiểm soát chùm tia mà nó có khả năng phát hiện những sai lệch nhỏ và vị
trí của chùm tia. Vị trí các cuộn dây R và T liên quan đến độ lệch hướng tâm và
độ lệch ngang của chùm electron trong điện trường của nam châm uốn. Các bộ
khuếch đại phụ với các module được minh hoạ chi tiết hơn trong hình 6.29.
Suất liều từ các buồng ion hoá được khống chế để phát ra các tín hiệu ngang
khuếch đại khác nhau, hay bộ bù trừ khi mà tín hiệu lối ra có sai số sẽ được chỉ
thị trong trường hợp chùm tia có sai số, và đương nhiên khi chùm tia đồng nhất
thì tín hiệu tại lối ra của các hệ trên sẽ là "Zero"- (Hệ servo).
Cường độ dòng lái tia gần đúng cần thiết để tạo ra một chùm tia đồng nhất
sẽ được xác lập trước bằng tín hiệu chọn trước (preset - Control Signal), mà tín
hiệu này được bổ sung cho tín hiệu sai số từ hệ servo để tạo ra một tín hiệu điều
khiển đối với bộ cung cấp điện áp công suất cho cuộn lái tia. Khi đã thiết lập
được chế độ cho cuộn phản hồi, thì bất kỳ một sự thay đổi nào đó của vị trí chùm
tia gây ra do hoạt động quay của máy gia tốc trong điện trường trái đất sẽ làm cho
suất liều của các buồng ion hóa thay đổi theo. Khi đó 2 hệ servo sẽ điều chỉnh vị
trí tự động và liên tục cho dòng lái tia theo giới hạn để tạo ra một chùm tia đồng
nhất.

92