Page 28 - Dược liệu

hẳn, qua phơi nắng hoặc qua quá trình chuyên chở gôm mới rắn hoàn toàn. Mỗi
cây (5-7 tuổi) cho 500-800 g gôm.

Mô tả dược liệu

Gôm arabic (Gummi arabicum) có dạng cục tròn không đều, rắn, đường kính
trung bình khoảng 2-3 cm màu vàng hay màu nâu, khi khô thì có thể đập vỡ được như
thủy tinh, mặt vỡ nhẵn bóng. Các cục nguyên thường có một khoang rỗng ở giữa do
quá trình khô tạo ra. Gôm tan trong nước tạo thành dung dịch keo, dính và có độ quay
cực.

Thành phần hóa học
Thành phần chính là polysaccharid thuộc nhóm acid có acid uronic (xem phần
đại cương). Muốn định tính acid uronic có thể thực hiện như sau: đun gôm với
naphtoresorcinol và acid HCl 1/2 trong vài phút, có tủa nâu tan trong benzen có màu
tím. Phần polysaccharid có thể tinh chế bằng cách hòa tan gôm trong dung dịch HCl
0,1N rồi kết tủa bằng cồn, làm nhiều lần như vậy rồi cuối cùng điện thẩm tích. Công
thức của gôm arabic là một polysaccharid phân nhánh nhiều (xem phần đại cương).
Ngoài ra trong gôm còn có 3-4% chất vô cơ (Ca, Mg, K) các enzym như
oxydase, emulsin.

Kiểm nghiệm
5 g gôm trong 10 g nước, để yên trong 15-20 giờ phải tan hoàn toàn cho một
dung dịch sánh và acid với giấy quỳ.

Dung dịch gôm 2% đun sôi để nguội, thêm 1 ml dung dịch chì acetat kiềm, có tủa
trắng nhưng không tủa bởi dung dịch chì acetat trung tính (khác với gôm adragant).
Hòa tan 0,25 g gôm trong 5 ml nước, thêm 0,5 ml nước oxy già loãng và 0,5ml
dung dịch benzidin 1% trong cồn, lắc và để yên, sẽ có màu xanh do có mặt của
oxydase hoặc dùng cồn gaiac thì cũng có màu xanh xuất hiện.

Dung dịch gôm 10% trong nước thì hơi quay trái, các loại gôm của các loài
Acacia khác thì quay phải mặt phẳng ánh sáng phân cực.
Không được có phản ứng của tanin và tinh bột.

Tác dụng và công dụng
Trong bào chế, gôm arabic được dùng:

Bào chế các nhũ dịch và hỗn dịch.
Làm chất dính, chất làm rã trong viên nén (vì có khả năng nở ra trong nước).

Bao viên, để cho các chất bao dính vào viên.

Bào chế các thuốc phiến, viên tròn, potio, một số kem bôi da.
Gôm arabic làm dịu tại chỗ nơi bị viêm như viêm họng viêm dạ dày.

Gôm arabic còn được dùng trong kỹ nghệ thực phẩm, keo dán.
Chú ý: thành phần của gôm có calci nên cần tránh những chất có tương kỵ. Trong gôm
còn có enzym oxydase nên có thể tạo thành các sản phẩm có màu với aminopyrin,
antipyrin, cresol, gaiacol, phenol, tanin, thymol, vanillin và một số chất khác. Một số