Page 208 - Dược liệu

Tên khoa học: Theobroma cacao L., Họ Trôm (Sterculiaceae).

Đặc điểm thực vật và phân bố.
Cây gỗ cao. Lá đơn nguyên,
dài 20 - 25cm. Hoa nhỏ mọc trên
thân cây hay trên cành to, màu
trắng hay đỏ nhạt. Quả to hình thoi,
ngoài mặt sần sùi có 10 rãnh dọc.
Hạt hình trứng bên ngoài có lớp
cơm màu trắng hay vàng nhạt dính
chặt vào hạt, vị chua.
Nguồn gốc cây Ca cao ở Nam
Mỹ. Hiện nay được trồng nhiều
Hậu Giang và ở Quảng Nam.
Bộ phận dùng:
Hạt cacao
Bơ cacao.
Thành phần hoá học. Hình 7.4.Ca cao
Hạt sau khi loại vỏ có chứa Theobroma cacao L.
50-60% mỡ gọi là bơ cacao, 1 - 4%
theobromin, khoảng 0,2% cafein, 10-15% tinh bột và 5% tanin và các hợp chất đa
phenol: epicatechin, catechin, leucoantoxyanidin và các hợp chất flavonoid.
Vỏ hạt, chiếm 10-14% khối lượng hạt, có chứa các chất vô cơ, một ít chất béo và
khoảng 0,01% theobromin. Sau quá trình lên men, theobromin tăng lên đến 1,5%.
Bơ cacao có nhiệt độ nóng chảy 32 - 35 C, màu trắng ngà, mùi dễ chịu, chỉ số xà
o
phòng 180-200, chỉ số iod 32 - 40. Thành phần cấu tạo gồm acylglycerol của các acid
palmitic, acid stearic, acid arachidic, acid oleic, acid linoleic, acid linolenic và lượng
nhỏ acid béo có số carbon lẻ (C17, 0,2%). Trong bơ có 0,15% các hợp chất sterol
trong đó campesterol, stigmasterol, β - sitosterol, 0,015% các hợp chất triterpen trong
đó có 24-mehtylencycloartenol và cycloartenol; 0,030% các hợp chất diterpen
(phyton); 0,015% các hợp chất alcol trong đó có alcol behenic, alcol lignoceric, alcol
cerylic và các alcol C 20, C 21, C 23.
Công dụng.
Bơ cacao được dùng trong ngành dược làm tá dược thuốc đạn, thuốc mỡ, thuốc
viên. Bột cacao làm thơm thuốc, làm cho thuốc có mùi vị dễ uống. Hạt cacao còn làm
nguyên liệu để điều chế theobromin.
Hạt cacao được tiêu thụ nhiều nhất trong kỹ nghệ thực phẩm và bánh kẹo để điều
chế bột cacao, socola v.v...

2.4 LANOLIN
Lanolin được điều chế từ phần chất béo của lông cừu (Adeps lanae) là dư phẩm
của kỹ nghệ sản xuất len.
Lông cừu có chứa đến 50% chất béo, bao gồm cerid (lanolin), acylglycerol và
các thành phần khác. Lông cừu sau khi cắt được ngâm với dung môi hữu cơ hoặc dung
dịch kiềm loãng, bốc hơi dung môi hữu cơ (hoặc phá vỡ nhũ dịch bằng cách cho acid
vô cơ vào, lanolin sẽ nổi lên mặt nước cùng với acid béo) ta sẽ thu được lanolin thô.
Sau đó loại acid béo bằng kiềm, tinh chế bằng cách làm nóng chảy nhiều lần, hoà tan