Page 199 - Dược liệu

Dung dịch cánh kiến trắng trong cồn dùng làm thuốc xông chữa ho, khản cổ,
hoặc pha với nước bôi ngoài chữa vú nứt nẻ.
Cánh kiến trắng còn dùng làm hương liệu.
Bồ đề là cây công nghiệp dễ phát triển , mọc nhanh, có giá trị kinh tế, dùng
trong ngành gỗ dán, gỗ diêm, bột giấy, và làm nguyên liêu chế sợi nhân tạo.

2.2 CÁNH KIẾN ĐỎ
Cánh kiến đỏ là chất nhựa tự nhiên do sâu cánh kiến Laccifer lacca Kerr, Họ Sâu
cánh kiến (Lacciferidae) hút từ dịch vỏ cây tiết ra.
Vòng đời của sâu là 6 tháng, nên mỗi năm có 2 vụ thu hoạch: Vụ chiêm (tháng 4
- 5) và vụ mùa (tháng 9 - 10).
Ở Việt Nam, có các cây có thể làm cây chủ đối với sâu cánh kiến: cây chính là
đậu thiều, cọ phèn, cọ khiết, pia niếng, sung, đa, đề, nhãn, vải, táo.
Cánh kiến đỏ có nhiều ở tỉnh Lai Châu, Sơn La, Hoà Bình, Thanh Hoá, Nghệ An,
Hà Tĩnh, Hậu Giang, Tây Ninh.
Thành phần hoá học.
Cánh kiến đỏ chứa:
Nhựa 4%: Gồm nhựa mềm tan trong ether (25%) và nhựa cứng không tan trong
ether (75%). Nhựa là hỗn hợp các poliester dẫn chất của các acid béo có nhóm OH và
các acid thuộc nhóm sesquiterpen.
Các acid là acid aleuritic (22%), acid senlolic, acid jolaric, acid butonic, acid
tetradecanoic, acid hexadecanoic, acid octadecanoic...
Chất màu (2 - 3%): Gồm các chất đỏ tan trong nước là phức hợp của nhiều loại
acid laccaic, chất màu vàng không tan trong nước.
Sáp (6,6%): Trong đó phần tan trong cồn nóng chiếm 80% và phần tan trong
benzen chiếm 20%.
Các muối, đường (glucose, arabinose, fructose).
Công dụng và liều dùng.
Cánh kiến đỏ là vị thuốc hạ sốt mà không làm ra mồ hôi, ngày dùng 4 - 6g. Cánh
kiến đỏ (dạng nhựa vẩy và nhựa hạt) dùng làm thuốc bao viên và dùng trong nha khoa
(chống mòn răng và sâu răng).
Cánh kiến đỏ là nguyên liệu tổng hợp các chất dẻo, chất tạo màng (verni), chất
cách điện, keo dán và xi măng.
Acid aleuritic là nguyên liệu tổng hợp civeton, dihydrociveton dùng trong hương
liệu.

Chương 7

DƯỢC LIỆU CHỨA LIPID

MỤC TIÊU
1. Trình bày được định nghĩa, phân loại, nguồn gốc và thành phần cấu tạo lipid.
2. Trình bày được tính chất, phương pháp kiểm nghiệm, định lượng và công dụng
của dầu mỡ.