Page 194 - Dược liệu

Cây gỗ, cao 10 - 20m, vỏ thân nhẵn. Lá
mọc so le có cuống ngắn, dài nhọn hoặc hơi tù,
có 3 gân hình cung. Hoa trắng, mọc thành chùm
xim ở kẽ lá hay đầu cành. Qủa hạch hình trứng,
khi chín có màu tím nhẵn bóng. Toàn cây có
mùi thơm của quế.
Cây Quế được trồng ở nhiều nơi trên
nước ta như : Thanh Hoá, Nghệ An, Yên bái,
Quảng Nam

Bộ phận dùng
Vỏ quế (Quế nhục-Cortex Cinnamomi):
Vỏ quế cuộn tròn thành hình ống, mặt ngoài
màu nâu xám, mặt trong nâu đỏ đến nâu xẫm,
dễ bẻ gẫy, mặt bẻ màu nâu đỏ ít có sợi. Mùi
thơm, vị cay ngọt.
Cành nhỏ: Quế chi (Ramulus Cinnamomi). Hình 5.16. Quế

Tinh dầu quế - Oleum Cinnamomi Cassiae Cinnamomum cassia Nees et Bl

Thành phần hoá học.
Quế nhục: Tinh dầu 1-3%, có thể đạt đến 6%. Các hợp chất diterpenoid
(cinnacassiol), phenylglycosid, chất nhày, các hợp chất flavonoid, tanin và coumarin.
Tinh dầu quế là chất lỏng không màu đến màu vàng nâu, mùi thơm, vị ngọt sau
nóng cay. Thành phần chính của tinh dầu vỏ quế là aldehyd cinnamic (70 - 95%).
DĐVN IV qui định không dưới 85%. Ngoài ra còn có cinnamylacetat - chất làm giảm
giá trị tinh dầu quế, cinamylalcol và coumarin.
Lá: Tinh dầu: 0,14 - 1,04%. Thành phần: Banzaldehyd, bazylacetat, aldehyd
cinnamic, cinnamylacetat và coumarin.
Tác dụng và công dụng.
Quế là vị dược liệu quí dùng cả trong Tây y và Đông y. Quế có tác dụng kích
thích tiêu hoá, trợ hô hấp và tuần hoàn, tăng sự bài tiết, co mạch, tăng nhu động ruột
và co bóp tử cung. Theo những nghiên cứu mới, quế còn có tác dụng chống khối u,
chống xơ vữa động mạch vành, chống oxy hoá. Trong Tây y dùng dưới dạng cồn
thuốc, rượu thuốc, rượu mùi.
Quế còn sử dụng rất nhiều để làm gia vị. Một mặt do mùi vị quế kích thích ăn
ngon, kích thích tiêu hoá, mặt khác còn do quế có tác dụng ức chế sự phát triển của
nấm, bảo vệ thức ăn khỏi thiu thối.
Đông y xếp quế vào vị thuốc bổ. Tính vị: Ngọt cay, đại nhiệt. Tác dụng vào cả 5
kinh: Tâm, phế, thận, can, tỳ. Có tác dụng bổ mệnh môn hoả, thông huyết mạch trừ
hàn tích. Dùng để hồi dương cứu nghịch, mệnh môn hỏa suy, tạng phủ lạnh, tiêu hoá
kém, đau đầy bụng.
Trong Đông y còn dùng quế chi để chữa cảm lạnh không ra mồ hôi, tê thấp, chân
tay đau buốt.
Tinh dầu quế có tác dụng sát khuẩn, kích thích tiêu hoá, kích thích hệ thống thần
kinh làm dễ thở và tuần hoàn lưu thông, kích thích nhu động ruột, được dùng phối hợp
với các vị thuốc khác dưới dạng rượu thuốc, cồn ngọt và dạng dầu cao xoa.