Page 118 - Dược liệu

Tanin có tác dụng làm đông máu nên dùng đắp lên vết thương để cầm máu, chữa
trĩ, rò hậu môn.

Một số ellagitanin được nghiên cứu thấy có tác dụng chống ung thư.
Nhiều chất tanin có tác dụng chống oxy hoá, loại các gốc tự do trong cơ thể, giúp
làm chậm quá trình lão hóa.

Trong công nghiệp, tanin chủ yếu được dùng để thuộc da. Hàng trăm ngàn tấn
tanin dưới dạng cao chiết thực vật được tiêu thụ mỗi năm.

2. Các dược liệu chứa Tanin

2.1 NGŨ BỘI TỬ
Galla
Dược liệu là tổ đã phơi hay sấy khô của ấu trùng sâu Ngũ bội tử [Melaphis
chinensis (Bell.) Baker = Schlechtendalia chinensis Bell.], ký sinh trên cây Muối , tức
cây Diêm phu mộc (Rhus chinensis Muell.), họ Đào lộn hột (Anacardiaceae)

Đặc điểm dược liệu
Ngũ bội tử có dạng túi hình trứng gọi
là Đỗ bội hoặc hình củ ấu gọi là Giác bội,
phân nhánh nhiều hay ít, nguyên hoặc vỡ đôi
vỡ ba.
- Đỗ bội : Có hình trứng hoặc hình thoi,
dạng nang. Mặt ngoài màu nâu xám, hơi
có lông tơ mềm, chất cứng giòn, dễ vỡ
vụn. Mặt trong phẳng , trơn, khoang rỗng
có chứa xác chết của ấu trùng, màu nâu
đen, và chất bột bài tiết ra màu xám. Mùi
đặc biệt, vị se.
- Giác bội : có hình củ ấu, phân nhánh,
không đều, dạng sừng, mặt ngoài có lông
tơ mềm rõ rệt, vách tổ tương đối mỏng.
Chế biến Hình 3.35. Ngũ bội tử
Thu hoạch vào mùa thu, lấy về, luộc qua Gala
hoặc đồ cho đến khi mặt ngoài có màu tro, diệt chế nhộng sâu rồi lấy ra, sau đó
đem phơi hoặc sấy khô. Dựa vào hình dạng bên ngoài mà chia thành Đỗ bội hay
Giác bội.
Thành phần hóa học
Thành phần chính của ngũ bội tử là tanin, thuộc loại tanin gallic. Ngũ bội tử có
hàm lượng tanin từ 50 - 70%, ngoài ra còn có acid gallic 2 - 4%, acid ellagic, một ít
tinh bột và calci oxalat.
Kiểm nghiệm dược liệu

Dược liệu được kiểm nghiệm theo DĐVN IV (tr. 842)
Tác dụng và công dụng
Dùng trong để chữa viêm ruột mạn tính, giải độc do ngộ độc bằng đường uống
alcaloid, kim loại nặng. Liều 2 - 3g thuốc sắc.