Page 17 - Bào chế

dung dịch dược chất rắn ít tan trong các chất rắn thân nước, làm tăng độ tan của dược
chất, từ đó tăng sinh khả dụng của các dạng thuốc rắn.
1.3.5. Theo tên gọi quy ước:

- Potio
- Elixir
- Siro thuốc
1.4. Độ tan của chất tan và nồng độ dung dịch
Độ tan của một chất trong một dung môi, ở điều kiện nhiệt độ, áp suất xác định,
là tỷ số giữa lượng chất tan và lượng dung môi của dung dịch bão hoà chất tan đó
trong dung môi đã cho, khi quá trình hoà tan đã đạt đến trạng thái cân bằng (số phân tử
hoà tan vào dung dịch bằng số phân tử được kết tinh lại từ dung dịch).
Độ tan của một dược chất, được qui định theo lượng tối thiểu số mililit dung môi
cần thiết để hòa tan một gam dược chất. Theo DĐVN IV, dùng cách gọi quy ước sau
đây về độ tan (bảng 2.1).
Bảng 2.1: Cách gọi quy ước về độ tan của dược chất

Lượng dung môi cần thiết (ml) để hoà
Cách gọi
tan 1g dược chất
Rất dễ tan Không quá 1ml
Dễ tan Từ 1 đến 10ml
Tan được Từ 10ml đến 30ml

Ít tan Từ 30ml đến 100ml
Khó tan Từ 100ml đến 1000ml
Rất khó tan (gần như không tan) Từ 1000ml đến 10000ml

Thực tế không tan Quá 10000
Chậm tan Đòi hỏi một thời gian mới tan
Độ tan của một chất tan trong các dung môi khác nhau rất khác nhau, phụ thuộc
vào bản chất của chất tan và dung môi.
Nồng độ của dung dịch là tỷ số giữa lượng chất tan và lượng dung môi của chính
dung dịch đó.

Trong kỹ thuật bào chế thường dùng loại nồng độ phần trăm khối lượng trên thể
tích (viết tắt % kl/tt).

Nồng độ phần trăm khối lượng trên khối lượng (kl/kl), có sự khác biệt so với
nồng độ % kl/tt, do tỉ trọng của dung môi khác 1. Nồng độ % kl/tt thuận lợi cho pha
chế và tính toán liều lượng khi sử dụng, bằng cách đong đo thể tích.

2. THÀNH PHẦN
2.1. Dược chất
Dược chất pha dung dịch thuốc rất phong phú và đa dạng có thể có một hay
nhiều dược chất. Các chất này phải tan hòa toàn trong dung môi pha chế, vì vậy phải
biết được độ tan của dược chất. Nếu dược chất ít tan trong dung môi thì phải áp dụng
các phương pháp hòa tan thích hợp để pha dung dịch.
2.2. Dung môi
2.2.1. Nước tinh khiết (Purified water)

14