Page 212 - Hóa phân tích

hữu cơ, thường là các acid đa chức có khả năng tạo phức màu với các cation kim

loại nên chúng còn được gọi là chỉ thị kim loại. Trong những điều kiện xác

định, màu của phức khác với màu của chất chỉ thị tự do. Dựa vào sự thay đổi

màu này để nhận ra điểm tương đương của phản ứng chuẩn độ.

* Các yêu cầu của chỉ thị màu kim loại:

- Phản ứng tạo phức màu của ion kim loại M với chỉ thị H nIn phải thuận

nghịch và màu của chỉ thị ở dạng tự do khác với màu của phức chỉ thị -kim loại

MIn (n-m).

n+
M + In m- MIn (n-m)
Màu của chỉ thị thay đổi theo sự thay đổi pH của dung dịch.

- Phức complexonat kim loại MY (n-4). phải bền hơn phức MIn (n-m) . Điều này có

nghĩa là có thể xảy ra phản ứng cạnh tranh tạo phức.

4-

MIn (n-m) + Y MY (n-4) + In m-
Màu của kim loại –chỉ thị khác màu của chỉ thị tự do.

- Sự đổi màu của chỉ thị phải xảy ra ở lân cận của điểm tương đương.

Vì các chỉ thị kim loại thường là các acid hữu cơ đa chức nên sự biến đổi

màu của chỉ thị không những phụ thuộc vào nồng độ kim loại mà còn vào pH

của dung dịch. Vì vậy, khi chọn chỉ thị cho chuẩn độ một kim loại bằng

complexxon phải thêm dung dịch đệm có pH thích hợp vào dung dịch định
lượng để giữ cho pH không đổi. Làm như vậy sẽ giúp phản ứng xảy ra nhanh

hơn và hoàn toàn hơn.
Có thể tóm tắt sự chuyển màu của chỉ thị trong quá trình chuẩn độ

complexon trực tiếp bằng các phương trình sau:
+ Trước khi chuẩn độ: Cho chỉ thị vào dung dịch cation M
n+

M + In m- MIn (n-m)
n+
(màu 1) (màu 2)

4-
+ Trong khi chuẩn độ M n+ + Y MY (n-4)
+ Sau điểm tương đương: 1 giọt complexon thừa sẽ đẩy chỉ thị ra dưới dạng tự

do: MIn (n-m) + Y MY (n-4) + In m-
4-

202