Page 30 - Giáo trình môn học y học cổ truyền

- Người nặng nề, mệt mỏi, ngủ nhiều, mạch hoãn... là thấp trệ

3.6. Đối với phụ nữ hỏi thêm về kinh, đới, thai sản

+ Kinh nguyệt:

- Khi nào bắt đầu có kinh, đã sạch kinh chưa, khi nào?

- Chu kỳ kéo dài bao lâu, số lượng nhiều hay ít, tính chất kinh nguyệt, có thống

kinh hay không?

- Kinh nguyệt trước kỳ, lượng nhiều, đỏ xẫm, miệng khô, môi đỏ... là huyết

nhiệt. Kinh tím đen, lẫn máu cục là thực nhiệt

- Kinh nguyệt sau kỳ, lượng kinh ít, đỏ nhạt loãng, sắc mặt nhợt... là huyết hư.

Nếu như kèm tay chân lạnh, sắc mặt nhợt là hư hàn. Nếu kinh tím sẫm, thành

cục, bụng dưới đau - cự án là tình trạng khí ngưng, huyết ứ

- Máu kinh có mùi hôi là nhiệt chứng, có mùi tanh là hàn chứng

+ Khí hư (đới hạ): mùi và màu sắc, tính chất của khí hư?...

- Trong loãng, tanh là hư hàn,

- Vàng, đặc, hôi... là thấp nhiệt

+ Đã hay chưa kết hôn? Tình hình sinh đẻ: số lần có mang, lần đẻ? Có hay

không có đẻ khó? Số lần sảy, nạo hút thai?
4. Thiết chẩn (xem mạch và sờ nắn)

4.1. Xem mạch (mạch chẩn): mục đích là biết được tình trạng thịnh suy của các
tạng phủ, vị trí nông sâu, tính chất hàn nhiệt của bệnh tật.

- Vị trí xem mạch tại động mạch quay ở cổ tay, chia ra làm 3 bộ: thốn, quan,
xích. Tay phải thuộc khí, tay trái thuộc huyết.

- Cách xem mạch: người bệnh để ngửa bàn tay, thầy thuốc dùng 3 ngón tay

trỏ, giữa, nhẫn đặt vào mạch, ngón giữa bộ quan, ngón trỏ bộ thốn, ngón nhẫn

bộ xích. Người bệnh nghỉ ngơi trước khi xem mạch 15 phút, nằm hay ngồi thoải

mái, chẩn mạch vào buổi sáng, lúc chưa ăn gì là tốt nhất

- Có 3 mức độ ấn tay: ấn nhẹ đã thấy mạch đập (thượng án) là mạch phù, ấn

vừa phải (trung án), ấn sâu sát xương mới thấy mạch đập (hạ án) là mạch trầm.

30