Page 91 - Giáo trình môn học vi sinh vật học
P. 91
TIỆT TRÙNG VÀ KHỬ TRÙNG
MỤC TIÊU HỌC TẬP
1. Trình bày được định nghĩa và các biện pháp kỹ thuật tiệt trùng và khử trùng.
2. Trình bày được định nghĩa và các biện pháp khử trùng.
Vi khuẩn là những vi sinh vật rất nhỏ bé nhưng có tốc độ sinh trưởng và phát triển
rất nhanh. Từ một tế bào ban đầu, trong môi trường thích hợp chỉ sau một đêm (khoảng
12 - 16 giờ) đã phát triển thành hàng tỷ tế bào. Vì vậy, đối với các mầm bệnh chúng ta
phải áp dụng nhiều biện pháp, bao gồm cả các biện pháp vật lý, hoá học và sinh học để
ngăn cản, hạn chế hoặc tiêu diệt vi khuẩn, nhằm mục đích phòng chống nhiễm khuẩn và
chữa bệnh nhiễm khuẩn.
Ngay từ năm 1769, Spallanzani đã phát hiện thấy môi trường nuôi cấy lỏng được
đun nóng và giữ ở trong bình nút kín sẽ không bị hỏng. Năm 1870, Pasteur đã dùng sức
nóng để ngăn chặn quá trình lên enzym lại rượu bia. Đến cuối thế kỷ XIX, nhờ sử dụng
các phương pháp vật lý và hoá học, các dụng cụ phẫu thuật, bông băng và chỉ khâu đã
được làm cho không có vi trùng; một số thuốc cũng được làm vô trùng để tiêm. Nhờ đó
đã làm giảm các nhiễm trùng sau mổ và tạo ra được những vùng cơ thể không có vi
khuẩn cần cho chẩn đoán và điều trị. Điển hình là việc dùng clorua vôi để rửa tay khi đỡ
đẻ năm 1847 của Semmelweis và năm 1867 Lister dùng phenol làm chất sát khuẩn trong
ngoại khoa cho da, dụng cụ và không khí.
Do yêu cầu thực tế, trong thế kỷ XX đã phát triển hàng loạt các biện pháp khử
trùng và tiệt trùng.
1. Tiệt trùng
1.1. Định nghĩa
Tiệt trùng (sterilization) là tiêu diệt tất cả các vi sinh vật và bất hoạt virus hoặc
tách bỏ chúng hoàn toàn ra khỏi vật cần tiệt trùng.
91
