Page 135 - Giáo trình môn học Y học hạt nhân xạ trị

MLC của hãng Elekta còn phải chú ý đến độ suy giảm cường độ chùm tia truyền
qua hệ collimator phụ (backup jaws).
Trong kỹ thuật 3-D CRT, sự suy giảm liều lượng (cường độ) đòi hỏi độ chính
xác rất cao theo phân bố hình học của các chùm tia nguyên tố được tạo ra bởi hệ
MLC. Bởi vậy, người ta đã khuyến cáo rằng mọi kỹ thuật tính toán được lựa
chọn, trước khi triển khai điều trị bệnh nhân cần phải đo kiểm tra liều phân bố tại
những điểm khảo sát trên phantom. Việc đo kiểm tra này (QA) nhằm khẳng định
độ chính xác và tính tối ưu về phân bố liều lượng thực trên bệnh nhân.

4.3. Máy điều trị
Máy điều trị với hệ MLC
Với hệ máy điều trị được trang bị MLC, việc triển khai chương trình QA-QC
tuỳ thuộc vào mức độ phức tạp như thế nào. Có hai bước cần tiến hành: bước 1
kiểm tra độ chuẩn xác của toàn bộ các MLC tại vị trí trung gian, bước 2, kiểm tra
vị trí của từng lá riêng biệt. Mối quan hệ giữa vị trí trung gian của cả hệ so với vị
trí của từng lá (đôi khi của “backup jaws” - hãng Elekta) cũng cần phải xác định
rõ. Một vài hệ số phải được thiết lập khi kiểm chuẩn hệ MLC. Với loại MLC có
cấu tạo đầu cuối của các lá hình tròn (hãng Varian và Elekta) thì phần còn lại của
các lá sẽ tạo ra mép trường chiếu có hình dạng khác nhau khi các lá chuyển động
qua tâm trường chiếu. Cho nên cần phải kiểm tra sự thẳng hàng của các lá chuyển
động qua nhiều vị trí khác nhau cho tới tâm trường chiếu. Khi đó phải nhận thấy
một điều là không còn điều chỉnh trường ánh sáng theo kích thước tương ứng nữa
là vì trường ánh sáng đã được điều chỉnh một lần theo kích thước thực tại tâm của
chùm tia.
Như đã đề cập trước đây, khi các lá của hệ MLC cùng với “backup jaws”
(máy hãng Elekta) được sử dụng để xác định các trường chiếu hình chữ nhật thì
vị trí đường đồng liều 50% sẽ khác so với khi sử dụng đơn thuần các lá MLC.
Cho nên cần dùng film kiểm tra liều chiếu hình dạng của một loạt các trường
chiếu với kích thước sai khác nhau từng 2 cm một. Nếu có sự sai số nào đó thì nó
sẽ thể hiện sự không đồng nhất về độ đen của film.

Các khối che chắn chuyên dụng (customized blocks)

Nếu tiến hành áp dụng kỹ thuật 3-D CRT bằng máy Cobalt-60 hoặc máy gia
tốc không được trang bị MLC thì điều cần thiết phải thực hiện là phải chế tạo
từng khối che chắn riêng biệt với nhiều hình dạng cụ thể, khác nhau (customized
blocks) cho từng bệnh nhân. Từ thực tế này, ngoài việc đảm bảo sao cho độ chắc
chắn về lắp ráp cơ khí còn phải đo kiểm tra liều lượng thực của mỗi hình dạng
các khối này. Bằng cách tiến hành chụp một số hình ảnh với nhiều góc độ khác
nhau của thân máy quay sẽ kiểm tra được các khối chì có đúng vị trí tại tâm hay
không.
4.4. Điều trị bệnh nhân
Thao tác đặt tư thế bệnh nhân
Kỹ thuật 3-D CRT chỉ có thể thành công nếu tư thế, vị trí bệnh nhân trong
từng buổi chiếu được giữ nguyên không đổi trong suốt quá trình và không thể
không tiến hành port film hoặc EPID trước khi điều trị buổi đầu tiên. Chất lượng

135