Page 124 - Giáo trình môn học Y học hạt nhân xạ trị

kích thước khối u. Một cách lý tưởng mỗi trung tâm hay một khoa xạ trị cần được
trang bị máy CT Simulator. Nếu điều này không thực hiện được thì ít nhất cơ sở
đó cũng phải được trang bị máy CT chẩn đoán và sử dụng thêm cho mục đích lập
kế hoạch xạ trị. Những phương tiện chẩn đoán hình ảnh khác cũng có thể hữu ích
(nhưng không phải là căn bản) trong việc phác thảo thể tích khối u là các máy
cộng hưởng từ (MRI) máy siêu âm (US) hay những thiết bị chẩn đoán hình ảnh
khác, chẳng hạn máy PET, máy SPECT v.v..
Mục đích của kỹ thuật 3-D CRT là nhằm cải thiện độ chính xác về phân bố
liều lượng trên cả thể tích bia được chiếu xạ lẫn các tổ chức lành đúng như chỉ
định. Sự kết hợp thông tin từ đa phương tiện chẩn đoán hình ảnh đã chứng tỏ sự
hữu hiệu của chúng nhưng cũng không hẳn là cơ bản. Với mục đích này, điều
quan trọng là khả năng ghi nhận đồng thời các dữ liệu của những thiết bị chẩn
đoán khác với dữ liệu của CT lập kế hoạch điều trị. Trong trường hợp các hình
ảnh của PET thì có vẻ khó khăn hơn bởi lẽ nó đòi hỏi phải có sự đồng bộ về cấu
tạo thiết bị và bản thân hình ảnh của PET có độ phân giải kém. Vì những lý do
đó, PET Scanner thường được sử dụng kết hợp với CT Scanner (PET/CT) để sao
cho các khung kích thước hình ảnh của PET và CT được quét giống hệt nhau và
được tự động ghi nhận một cách đồng thời.

2.5. Phương tiện, dụng cụ cố định bệnh nhân
Vì những yêu cầu của kỹ thuật 3-D CRT, sự tái tạo sử dụng những công cụ
cố định tư thế bệnh nhân trong suốt quá trình điều trị là rất quan trọng. Chẳng
hạn, trong số những dụng cụ đó là mặt nạ bằng chất dẻo chịu nhiệt cùng những
miếng ngậm cố định hay những thước kẹp khác v.v.. Tuy nhiên, những dụng cụ
cố định này cũng không nhất thiết phải sử dụng cho mọi loại bệnh, cho tất cả các
bệnh nhân. Nhờ vào những máy móc, thiết bị khác mà người ta có thể làm giảm
hoặc khống chế nhịp thở hay sự di động của các cơ quan nội tạng. Chẳng hạn
dùng siêu âm định vị khối u tuyến tiền liệt hay đo nhịp thở... có thể được áp dụng.
Điều đáng lưu ý là tất cả những triển khai đó đòi hỏi sự chi phí rất đáng kể và
công tác đào tạo cán bộ, nhân viên kỹ thuật cũng phải được chú trọng.

2.6. Hệ thống máy tính lập kế hoạch điều trị (TPS 3D)
Để thực hiện kỹ thuật này, đòi hỏi tất cả các trung tâm, các khoa xạ trị phải
được trang bị đồng bộ hệ thống máy tính lập kế hoạch theo không gian 3-D (3-D
RTPS), trong đó hệ thống phần mềm phải có những chức năng thực hiện được
các phép tính phân bố liều hấp thụ theo 3-D. Những đặc tính này phải gắn liền
với khả năng thu nhận dữ liệu đầu vào, tốc độ tính toán và thể hiện toàn bộ những
thông tin liên quan cần khảo sát.

2.7. Máy điều trị (có MLC)
Để thực hiện kỹ thuật 3-D CRT thì điều sẽ là lý tưởng nếu máy gia tốc xạ trị
thuộc thế hệ MLC và sẽ là hoàn hảo hơn nữa nếu máy được trang bị hệ thống port
film điện tử (EPID) để có thể kiểm tra quá trình đặt tư thế bệnh nhân cũng như
kiểm soát được các thông số hình học và liều lượng phân bố tương ứng với chùm
tia. Nếu máy gia tốc không được trang bị EPID thì có thể sử dụng kỹ thuật port
film kinh điển để kiểm tra bệnh nhân trong tư thế điều trị và vị trí, cũng như kích

124