Page 118 - Giáo trình môn học Y học hạt nhân xạ trị

BÀI 4
KỸ THUẬT XẠ TRỊ THEO HÌNH DẠNG KHỐI U (3D-CRT)
Thời gian: 6 giờ lý thuyết

I. Mục tiêu của bài
- Kiến thức:
1. Phân loại được các cấp độ kỹ thuật xạ trị theo hình dạng khối u.
2. Giải thích được cơ sở lâm sàng áp dụng kỹ thuật xạ trị theo hình dạng khối u.
3. Trình bày được chương trình kiểm soát và đảm bảo chất lượng xạ trị.
II. Nội dung bài
1. Phân loại cấp độ kỹ thuật xạ trị theo hình dạng khối u
3-D CRT là thuật ngữ được sử dụng để mô tả kỹ thuật phác thảo và thực
hiện một kế hoạch xạ trị được dựa trên các dữ liệu từ phim CT theo 3-D cùng các
trường chiếu được tạo theo hình dạng riêng biệt phù hợp khối u. Người ta đã chia
mức độ phức tạp của kỹ thuật này làm 4 cấp độ.

• Mức“không”. Thực hiện kỹ thuật xạ trị kinh điển và đơn giản, không tạo
dạng các trường chiều phù hợp khối u. Chúng ta không xét chi tiết về mức này.

• Mức 1 đến mức 3 được minh họa trong bảng 14.1. Với các mức này, từng
trường chiếu được cấu tạo dựa trên các phim 2-D hoặc có sử dụng phần nào dữ
liệu của phim CT. Mức độ này có thể được tiến hành tại bất kỳ khoa xạ trị nào
với các thiết bị hiện có và đó là tiền đề cho phát triển kỹ thuật CRT 3-D hoàn
thiện sau này. Mức 2 của CRT yêu cầu phải có đầy đủ các dữ liệu của khối u
theo 3-D, thông thường từ các hình ảnh CT mà từ đó thể tích khối u được xác
định theo chuẩn ICRU 50 và ICRU 62. Mức độ này có thể phải sử dụng một số
chùm tia không cùng mặt phẳng. Mức 3 yêu cầu các kỹ thuật phức tạp nhất, kể
cả IMRT. Rất có thể ở nhiều cơ sở xạ trị thì IMRT vẫn còn trong quá trình
nghiên cứu, tìm hiểu. Bảng (14.1) trình bày sự tiến bộ và những yêu cầu của
từng mức độ mà cơ sở xạ trị có thể áp dụng tùy theo điều kiện, hoàn cảnh cụ thể
của mình.

Xạ trị theo hình dạng khối u (CRT) cho phép phân bố mức liều tối ưu tại
thể tích bia, trong khi giảm thiểu liều có hại cho các tổ chức lành và vì vậy giảm
thiểu các biến chứng phụ do tia xạ. Xạ trị theo CRT có thể được xem như là
bước khởi đầu tiến tới áp dụng kỹ thuật điều biến liều lượng (IMRT). Tuy
nhiên, sự phân bố liều lượng trong kỹ thuật IMRT có sự khác biệt căn bản là từ
một trường chiếu trước đây sẽ được chia thành một số lớn các trường chiếu
nguyên tố gọi là các beamlet hay các segment và sẽ tốn kém hơn rất nhiều về
kinh phí cũng như thời gian. Điều hết sức quan trọng nữa là vấn đề đào tạo cán
bộ chuyên môn cho kỹ thuật IMRT cũng đòi hỏi ở mức chuyên sâu cao hơn, bài
bản hơn rất nhiều.

Bảng 14.1. Phân loại cấp độ kỹ thuật CRT.

118