Page 114 - Giáo trình môn học Y học hạt nhân xạ trị

tạo ra một hình ảnh 3 chiều của một vùng nào đó mà ta quan tâm. Những cặp
phim trực giao đó sẽ cung cấp rất nhiều thông tin về giải phẫu trực tiếp của bệnh
nhân. Trường chiếu phía trước của cặp phim này sẽ đưa ra được thông tin về
bên phải-trái và trên-dưới của vùng thể tích điều trị. Còn phim phía bên sẽ cho
thấy các cấu trúc trước-sau và các hướng trên-dưới. Độ dày của bệnh nhân sẽ đo
được tại trục trung tâm và tại cả hai đường biên bên trên. Phía dưới của trường
chiếu sẽ được thể hiện trên phim chụp phía trước. Khi tiến hành chụp phim phía
bên có thể dùng một vài vật đánh dấu đặt dọc theo đường giữa của bệnh nhân để
dễ dàng định vị tại mặt da ở trường chiếu phía trước. Quá trình này nếu có nhầm
lẫn sẽ gây ảnh hưởng đến từng phần chu vi. Sự khu trú của khối u và thể tích bia
được đánh dấu trên mỗi phim và có thể sử dụng một số thông tin trước đó hoặc
với sự tham khảo của các bác sỹ chẩn đoán.

2.5. Tạo thông tin, tư liệu định vị trường chiếu xạ
Sau khi hoàn thành việc định vị vùng cần điều trị, thì mọi thông số về vị trí
trường chiếu phải được xác định. Bước này đòi hỏi việc đo khoảng cách từ vị trí
đánh dấu trên cơ thể bệnh nhân mà qua đó có thể dễ dàng xác định được vị trí
đồng tâm và các mép trường chiếu. Khi mô tả vị trí trường chiếu điều trị trên
các điểm đã đánh dấu ta có một số thuận lợi so với những điểm đánh dấu tại mặt
da:
• Những dấu trên mặt da thường dễ bị di động, đặc biệt là đối với những bệnh
nhân quá béo, nơi mà thể tích bia cần phải giữ không đổi, đặc biệt là với những
cấu trúc giải phẫu tương ứng.
• Nếu các dấu trên da bị mất thì không theo đó tiến hành Simulator lại được.
• Trường chiếu điều trị có thể dễ dàng thực hiện lại được sau khi một đợt điều trị
đã tiến hành xong.

2.6. Tạo các đường chu vi ngoài của bệnh nhân
Sau khi các trường chiếu dự kiến đã được chụp, đánh dấu thì các đường
chu vi ngoài của bệnh nhân cũng thu được. Các đường chu vi này thường được
lấy theo trục trung tâm của trường chiếu chọn trên Simulator lúc đầu và qua trục
trung tâm của trường chiếu tăng cường nào đó. Có thể giá vẽ Contour (dụng cụ
đơn giản) để vẽ chu vi bệnh nhân. Mặc dù có nhiều phương pháp hiện đại hơn đã
được giới thiệu.

2.7. Lắp đặt các dụng cụ bù-trừ mô khuyết, các khối che chắn, dụng cụ cố
định
2.7.1. Dụng cụ bù trừ mô
Trong quá trình làm mô phỏng bệnh nhân cũng cần được dự tính đến
những che chắn, bù mô... Nhiều phương pháp đã được mô tả để tính đến những
thiếu hụt mô trong trường chiếu điều trị. Một số phương pháp có thể tính được
không chỉ về những chỗ khuyết mô và bù cho phần liều lượng sai khác nhau
trong một trường chiếu và cả các hiệu quả không đồng nhất của sự thiếu mô
trong trường chiếu đó. Người ta đã thấy rẵng đối với vùng ngực, nơi mà có sự
khác nhau chút ít về độ dày thành ngực cơ thể, song khác nhau rất lớn về kích
thước thì nên sử dụng bộ lọc, bù trừ mô 2 chiều. Bằng việc đo độ dày thành

114