Page 32 - Giao trinh- Chăm sóc sức khỏe sinh sản cộng đồng

Bệnh sốt rét ở phụ nữ mang thai thường diễn biến nặng, hay bị thiếu máu, hạ
đường huyết, phù phổi cấp và dễ chuyển thành sốt rét ác tính; tỷ lệ chuyển đổi sốt rét ác
tính từ sốt rét ở phụ nữ có thai mắc sốt rét cao hơn các phụ nữ bị mắc sốt rét nhưng không

mang thai.
Hạ đường huyết là biến chứng phổ biến ở phụ nữ mang thai bị sốt rét ác tính thể
não, thường gặp ở khoảng 50% các trường hợp được điều trị bằng thuốc quinine và có khi
xuất hiện ngay trong lần đầu tiên truyền thuốc quinine.
Trong thai nghén, tế bào tụy tạng tăng đáp ứng với những chất kích thích tiết
insuline như quinine. Triệu chứng hạ đường huyết thường khó phát hiện trên lâm sàng
nhưng đôi khi có kèm theo dấu hiệu động thai, suy thai với tim thai chậm, yếu hoặc dấu

hiệu nhiễm toan lactic ở người mẹ.
Phụ nữ mang thai bị mắc bệnh sốt rét trong quý hai và quý ba của thai kỳ nếu được
điều trị bằng thuốc quinine có thể bị hạ đường huyết với các triệu chứng như nhịn đói
kém, vã mồ hôi, bất tỉnh... nên cần được phân biệt với sốt rét ác tính thể não. Ngoài ra
cũng có nguy cơ dễ bị phù phổi cấp có liên quan đến truyền dịch không giám sát áp lực
tĩnh mạch trung ương và thường xảy ra ngay liền sau khi sinh con.

Khi mắc bệnh sốt rét chưa có miễn dịch với bệnh, người phụ nữ mang thai thường
bị các cơn co thắt tử cung. Cơn sốt càng cao thì triệu chứng co thắt tử cung càng mạnh và
nhanh, dẫn đến đe dọa suy thai, sảy thai hoặc đẻ non.
Các trường hợp được chữa khỏi bệnh, không bị đẻ non thì sự phát triển của thai nhi
cũng bị chậm lại một thời gian, trẻ sơ sinh thường không đủ cân. Ở vùng sốt rét lưu hành,
không ít phụ nữ mang thai bị mắc sốt rét nhưng không biểu hiện triệu chứng và trẻ sơ sinh
thường bị suy dinh dưỡng có liên quan đến ký sinh trùng sốt rét nhiễm trong máu người
mẹ.

Hình 4: màn tẩm thuốc giúp giảm các ca sốt rét
Người phụ nữ mang thai nếu bị mắc bệnh sốt rét hay sốt rét ác tính thì dễ mắc

thêm hoặc bội nhiễm thêm một số bệnh khác như viêm phổi, viêm màng não, nhiễm
khuẩn đường tiết niệu khi được dẫn lưu nước tiểu...
2.8. Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD)

31