Page 108 - Giáo trình môn học Ký sinh trùng

Hình 4.11. Sán dây lợn trưởng thành và đốt sán (đốt giữa)

Sán dây hình thể dẹt, màu trắng đục hoặc hơi vàng, hình sợi dây có nhiều

đốt, sán trưởng thành dài từ 1-12 mét. Đầu được biệt hoá có 4 hấp khẩu và có

chỏm ở đầu (mỏ), ở chỏm có thể có vòng móc (T.solium), có những móc nhỏ thô

sơ (Taenia asiatica) hoặc không có vòng móc và bị lõm xuống (T.saginata).

Sán dây gồm 3 phần:

- Đầu hình cầu như đầu đinh ghim, kích thước 1-2 mm, có 4 giác bám.

- Cổ dài 5 mm là nơi sinh ra đốt sán non, ranh giới không rõ ràng với đầu.

- Các đốt sán: đốt non phía cổ có chiều ngang lớn hơn chiều dọc; đốt già

có chiều dọc lớn hơn chiều ngang và chứa trứng.

Đốt sán có cả bộ phận sinh dục đực và cái (tinh hoàn gần mặt lưng hơn và

cơ quan sinh dục cái gần mặt bụng hơn), đốt non cơ quan sinh dục đực phát triển

hơn và đốt già cơ quan sinh dục cái phát triển hơn (chỉ còn tử cung, chứa đầy

trứng).

Đốt sán già chứa vài trăm tinh hoàn thông với ống chứa tinh gồm nhiều

nhánh nhỏ để cuối cùng đổ vào lỗ sinh dục được tạo bởi những sợi cơ vòng, lỗ

sinh dục ở mép ngoài của đốt sán. Hệ thống sinh dục cái là tử cung phân thuỳ, tử

cung chia 7-32 nhánh, tuỳ thuộc từng loài. Tử cung nối với vòi trứng. Âm đạo là

ống ngoằn ngoèo bắt nguồn từ vòi trứng. Tuyến noãn hoàng cũng nối với vòi

trứng. Vòi trứng là nơi thụ tinh rồi trứng được chuyển vào tử cung và tử cung là
nơi chứa trứng đã chín. Những đốt già có kích thước 0,5 x 1,2 cm và chứa đầy

trứng (50.000-80.000 trứng/đốt).

105