Page 53 - Hóa phân tích

Thành phần của dung dịch đệm thường là:
- Dung dịch gồm một acid yếu và muối của nó với một base mạnh.

Ví dụ: CH 3COOH + CH 3COONa Đệm acetat
- Dung dịch gồm một base yếu và muối của nó với một acid mạnh:
Ví dụ:

NH 3 + NH 4Cl Đệm amoni
Một cách tổng quát trong hệ đệm có mặt đồng thời với một tương quan
đáng kể của hai dạng acid và base cuả một cặp acid-base liên hợp.

Nghĩa là trong dung dịch đệm luôn tồn tại cân bằng:
-
+
HA  H + A
Acid base liên hợp
+
- Khi thêm H vào dung dịch đệm thì cân bằng dịch sang chiều nghịch tạo HA.
Ngược lại khi thêm OH hay pha loãng , nồng độ H bị giảm xuống làm cân
-
+
+
bằng chuyển sang chiều thuận tạo H , do đó pH của hệ thay đổi không đáng kể.
3.2. pH của dung dịch đệm

HA  H + A -
+
acid liên hợp base liên hợp
    


HA
H
A
K a     H  a  
  K .

HA
A
 

A
pH  pK  lg  
a
HA
base 
Tổng quát: pH  pK  lg
a
acid 
(Phương trình Henderson-Hassellbalch)
Nồng độ dạng acid và base thường hơn kém nhau 10 lần nên khoảng pH
của một dung dịch đệm nằm trong (pK a  1)
-
- Vì HA là acid yếu và HA = C a; A  =C m nên: pH  pK  lg C m
a
C a
Tương tự với dung dịch hỗn hợp base yếu và muối của nó BH /B có:
+
C
pH  14  pK  lg m
b
C b
Chú ý: Trong công thức tính pH của dung dịch đệm acid hoặc base, ta có thể
-
thay C m và C a , C b bằng số mol của A , HA hoặc BOH
Ví dụ: Tính pH của dung dịch đệm khi trộn 50ml dung dịch CH 3COOH

0,2M với 100 ml dung dịch CH 3COONa 0,1M cho pK = 4,75.
CH 3 COOH
Giải

50 2 , 0 . 1 100 1 , 0 . 1
C   M C   M
a
150 15 m 150 15
48