Page 58 - Hóa phân tích

2. Điểm tương đương và điểm kết thúc

2.1. Điểm tương đương
Điểm tương đương là thời điểm mà lượng thuốc thử đã phản ứng tương đương

hoá học với lượng chất cần xác định, nói cách khác điểm tương đương là thời điểm

mà số đương lượng gam thuốc thử đã phản ứng bằng số đương lượng gam của chất

cần xác định. Điểm tương đương còn gọi là điểm kết thúc của sự chuẩn độ lý

thuyết hay điểm kết thúc của sự định phân lý thuyết.

Ví dụ: Khi chuẩn độ dung dịch acid hydrocloric bằng dung dịch chuẩn độ natri

hydroxyd:

HCl + NaOH → NaCl + H 2O

Khi số đương lượng gam acid hydrocloric bằng số đương lượng gam natri

hydroxyd thì trong dung dịch chỉ có natri clorid và nước, pH của dung dịch là 7,

điểm tương đương ứng với pH = 7.

2.2 Cách xác định điểm tương đương
Có nhiều cách xác định điểm tương đương, nhưng đơn giản và thường dùng

nhất là dùng chất chỉ thị.

Chất chỉ thị là những chất có khả năng biến đổi màu hoặc tạo kết tủa, phát

huỳnh quang hay gây ra một dấu hiệu nào đó ở lân cận điểm tương đương, nhờ vậy

điểm tương đương được xác định.

Các loại chỉ thị thường dùng:

- Chỉ thị màu (gây đổi màu dung dịch tại điểm tương đương).

Ví dụ: Chỉ thị phenolphtalein (dạng acid không màu, dạng base có màu hồng,

khoảng đổi màu là pH = 8-10), chỉ thị methyl đỏ (dạng acid màu đỏ, dạng base có

màu vàng, khoảng đổi màu là pH = 4,2-6,2).

- Chỉ thị đục (tạo tủa).

Ví dụ: Chỉ thị kali cromat (tạo tủa hồng nhạt với Ag tại thời điểm tương đượng
+
-
+
khi định lượng Cl bằng Ag ).
+
2-
2Ag + CrO 4 → Ag 2CrO 4 (hồng)
- Chỉ thị nội (đưa vào hỗn hợp phản ứng).

53