Page 69 - Tâm lý trị liệu

PHẦN V. TRẮC NGHIỆM

Trong chẩn đoán lâm sàng và trị liệu tâm lý có hai khuynh hướng tiếp

cận rối nhiễu: đánh giá rối nhiễu, kết quả trị liệu không sử dụng công cụ (tay

trần) và có sử dụng công cụ (dùng trắc nghiệm đánh giá). Tuy nhiên ngày

càng có nhiều nhà tâm lý học lâm sàng đi theo khuynh hướng có sử dụng
công cụ trong những nghiên cứu đánh giá, chẩn đoán và điều trị lâm sàng.

Tuy nhiên công việc chẩn đoán lâm sàng tâm lý đòi hỏi phải có những

công cụ đáng tin cậy có độ hiệu lực cao. Việc sử dụng những bộ trắc nghiệm

dịch từ nước ngoài, không qua quá trình thích nghi hoá – chuẩn hoá lại trên
mẫu đại diện của Việt Nam (Vietnalnese Norms) nhằm xác định lại độ tin cậy,

độ hiệu lực, những lỗi của trắc nghiệm… là điều rất nguy hiểm (bởi vì tất cả

những trắc nghiệm bằng lời đều có bản chất văn hoá, sẽ không thích hợp nếu

dùng cho đối tượng ở các nền văn hoá khác mà không qua thích nghi và

chuẩn hoá lại). Công việc thích nghi hoá trắc nghiệm không phải chỉ là dịch

nghĩa, dịch bản hướng dẫn sử dụng (mallual), mà cái chính là phải biết được
xuất xứ, các tiêu chuẩn thiết kế, mục tiêu đo đạc, các thông số kỹ thuật, các

mẫu dùng để chuẩn hoá… Tức là phải hiểu “nguồn gốc” trắc nghiệm này xuất

phát từ đâu, được thiết kế để đo cái gì, dựa trên mô hình lý thuyết nào, gồm

những miền đo nào, dựa trên những nguyên tắc hay phương pháp nào để

thiết kế và xây dựng cácitem… đã áp dụng kỹ thuật chọn mẫu nào, sử dụng
những nhóm mẫu nào để chuẩn hoá, sử dụng những kỹ thuật nào để phân

tích…từ đó tìm cách chuyển ngữ tương đương, xác định lại các thông sô kỹ

thuật…; đưa ra những cảnh báo thận trọng khi chẩn đoán. Do vậy công việc

thích nghi hay chuẩn hoá trắc nghiệm nhất thiết phải do các nhà tâm lý

chuyên sâu hoặc các chuyên gia có trình độ chuyên môn cao, am hiểu về lý
thuyết cũng như kỹ thuật thiết kế xây dựng trắc nghiệm đảm nhiệm.

Tuân thủ chặt chẽ các nguyên tắc thích nghi và chuẩn hoá trắc nghiệm,

chúng tôi đã thích nghi một số trắc nghiệm dưới đây. Những trắc nghiệm này

là những công cụ quan trọng được ưa dùng trong chuẩn đoán trị liệu lâm