Page 42 - Bào chế

Dược chất tham gia vào thành phần của các potio rất đa dạng. Có thể là các cồn
thuốc, cao thuốc, các hoá chất dễ tan trong nước hoặc ít tan trong nước, các hoá chất
dễ bay hơi (ether, ethanol, tinh dầu…).
Ngoài ra trong thành phần các potio còn có các chất làm ngọt (siro đơn, siro
thuốc, hoặc hỗn hợp các siro).
Như đã nêu, trong công thức của potio có thể có các chất không tan trong nước
phải phân tán dưới dạng hỗn dịch mịn hoặc nhũ tương (potio nhũ dịch).
Potio hỗn dịch, potio nhũ dịch áp dụng các phương pháp điều chế hỗn dịch, nhũ
tương sẽ được nêu trong chương hỗn dịch, nhũ tương.

4.3.2. Kỹ thuật điều chế
Vì thành phần của các dược chất phức tạp nên khó có thể đề ra một phương pháp
điều chế chung. Sau đây chỉ nêu lên 1 số điểm cần chú ý trong khi điều chế các dạng
thuốc potio này.

- Nếu trong potio có cồn thuốc, cao lỏng, phải trộn kỹ cồn thuốc, cao lỏng với
lượng siro có trong đơn trước khi thêm các dược chất khác và chất dẫn. Nếu lượng cồn
thuốc dưới 2g, có thể lấy theo giọt, bằng ống đếm giọt hợp thức. Nếu lượng cồn không
quá 2g, phải dùng cân.

- Các cao mềm và cao đặc thường được hoà tan trong siro nóng hoặc glycerin.
- Những dược chất tan được trong dung môi và chất dẫn thường được hòa tan
trước rồi lọc vào chai.
- Đối với các potio có dược liệu, phải đun sôi nước để sắc hoặc hãm dược liệu.
Nếu không có chỉ dẫn đặc biệt, tỷ lệ dược liệu, thường dùng để chế nước sắc hay nước
hãm là 2% (dược liệu là lá hoa) và 4% (dược liệu là gỗ, thân, rễ).
- Nếu trong potio có tinh dầu, phải nghiền mịn tinh dầu với một ít đường để phân
tán tinh dầu, rồi trộn với lượng siro có trong công thức.
Khi điều chế potio cần chú ý tránh các tương kỵ có thể xảy ra, nhất là các tương
kỵ hóa học.
Do chứa một lượng nhỏ đường, các potio là môi trường thuận lợi cho sự phát
triển của vi khuẩn, nấm mốc. Chỉ nên điều chế khi dùng hoặc để dùng trong 1 – 2
ngày, đóng vào chai 60 – 125ml. Nên bảo quản các potio trong chai nút kín, để ở chỗ
mát.
4.3.3. Một số ví dụ
4.3.3.1. Potio cồn quế
Công thức: Cồn quế 4ml

Ethanol 20ml
Siro đơn 20ml
Nước cất vừa đủ 100ml
Hoà tan cồn quế với ethanol. Thêm siro, khuấy đều. Thêm nước vừa đủ 100ml,
trộn đều.

Dung dịch màu da cam, mùi quế, vị ngọt và cay.
Bảo quản trong chai kín.

39