Page 129 - Bào chế

- Kem (Creams): Là dạng thuốc bán rắn, có chứa một hoặc nhiều dược chất được
hoà tan hay phân tán vào tá dược thích hợp. Ngoài cách dùng để bôi ngoài da, kem còn
được dùng để bôi theo đường âm đạo.
- Gel (Gels): Dạng thuốc có thể chất mềm, trong đó một hay nhiều dược chất
được hoà tan hay phân tán trong tá dược polyme thiên nhiên hoặc tổng hợp.
- Hệ trị liệu qua da (Transdermal Therapeutic Systems - TTS) hay còn gọi là hệ
giải phóng thuốc qua da (TDS): Là dạng thuốc đặc biệt, dùng dán ngoài da (da nguyên
lành), được thiết kế sao cho dược chất có thể giải phóng, hấp thu qua da vào hệ mạch
theo mức độ và tốc độ xác định.
1.2.2. Dựa vào cấu trúc
- Thuốc mỡ thuộc hệ phân tán đồng thể (thuốc mỡ một pha hoặc thuốc mỡ kiểu
dung dịch) loại này dược chất được hoà tan trong tá dược thân dầu hoặc thân nước. Ví
dụ: Thuốc mỡ long lão 10%, cao xoa Sao vàng, gel lidocain 3%...
- Thuốc mỡ thuộc hệ phân tán dị thể (thuốc mỡ nhiều pha), bao gồm các thuốc
mỡ có thành phần gồm dược chất và tá dược không hoà tan vào nhau. Được xếp thành
3 nhóm:
+ Thuốc mỡ kiểu hỗn dịch: Dược chất ở dạng bột mịn được phân tán đều trong
tá dược, ví dụ: các bột nhão, thuốc mỡ mềm (mỡ kẽm oxyd 10%, mỡ acid crizophanic
5%, mỡ tetracyclin 1%...).
+ Thuốc mỡ kiểu nhũ tương: Dược chất ở dạng lỏng hoặc mềm, được nhũ hoá
vào một tá dược không đồng tan. Ví dụ: kem Sicorten, Flucinar, Halog, Halog-N,
Dermoval...
+ Thuốc mỡ có cấu trúc phức tạp: Trong các thuốc mỡ này, bản thân tá dược có
thể là một nhũ tương, và dược chất ở dạng tiểu phân rắn, mịn được phân tán trong tá
dược hoặc cũng có thể dược chất gồm nhiều loại tan hoặc không tan trong tá dược,
dung môi khác nhau lúc đó sẽ hình thành dạng thuốc mỡ có cấu trúc phức tạp: Hỗn -
nhũ tương, dung dịch - hỗn dịch, hoặc dung dịch - hỗn dịch - nhũ tương. Ví dụ:
Voltaren Emugel.
1.3. Thành phần
1.3.1. Dược chất
Dược chất dùng trong thuốc mỡ rất phong phú, bao gồm các loại rắn, lỏng, tan
hoặc không tan trong tá dược. Dược chất phải đạt tiêu chuẩn dược dụng.

1.3.2. Tá dược
1.3.2.1. Yêu cầu đối với tá dược
- Phải có khả năng tạo với các dược chất thành hỗn hợp đồng đều, trong đó dược
chất dễ đạt độ phân tán cao.
- Phải không có tác dụng dược lý riêng và không cản trở dược chất phát huy tác
dụng.
- Phải có pH trung tính hoặc acid nhẹ, gần giống với pH của da.
- Không cản trở các hoạt động sinh lý bình thường của da, không làm khô và
không gây kích ứng da.
- Phải giải phóng dược chất với tốc độ và mức độ mong muốn.

- Phải bền vững về mặt lý hoá, không dễ bị hỏng bởi nấm mốc và vi khuẩn.

126